Шпіён - гэта твор фантастыкі. Імёны, героі, месцы і здарэнні з'яўляюцца прадуктам фантазіі аўтара або выкарыстоўваюцца выдумана. Любое падабенства з рэальнымі падзеямі, месцамі або асобамі, жывымі ці памерлымі, цалкам выпадковае.
Аўтарскае права No 2019 Даніэль Стыл: Стыл, Даніэль, аўтар.
Назва: Шпіён : раман / Даніэль Стыл.
«Кожная вялікая мара пачынаецца з летуценніка. Заўсёды памятайце, у вас ёсць сіла, цярпенне і жаданне дасягнуць зорак, каб змяніць свет».
— КРЫНІЦА НЕВЯДОМАЯ _ _
Раздзел 1
Успамінаючы пра гэта пазней, лета 1939 года было апошнім «нармальным» летам, якое ўспамінала Аляксандра Уікхэм. Прайшло пяць гадоў з таго часу, як яна адзначыла першы лонданскі «Сезон» у васемнаццаць гадоў, падзеі, якую яе бацькі чакалі з хваляваннем і чаканнем з таго часу, як яна была маленькай дзяўчынкай. Яна чакала гэтага як вопыту ўсяго жыцця, вызначальнага моманту, калі яна будзе прадстаўлена пры двары разам з усімі іншымі дочкамі арыстакратычных сем'яў. Гэта быў яе афіцыйны ўваход у грамадства, і з 1780 года, калі першы баль каралевы Шарлоты быў праведзены каралём Георгам III у гонар сваёй жонкі, мэтай «выходу» і прадстаўлення было дазволіць арыстакратычным маладым жанчынам прыцягнуць увагу будучыя мужы. Шлюб павінен быў быць вынікам у адносна кароткі час. Хаця сучасныя бацькі 1930-х гадоў менш сур'ёзна ставіліся да гэтага, чаканы вынік не змяніўся.
Алекс была прадстаўлена пры двары каралю Георгу V і каралеве Марыі і прыйшла на баль каралевы Шарлоты ў вытанчанай белай сукенцы з карункаў і атласа, якую яе маці пашыў для яе Жан Пату ў Парыжы. З яе ростам і далікатнай бялявай знешнасцю Алекс была ашаламляльнай прыгажуняй, і ў яе не было недахопу ў жаніхах. Яе старэйшыя браты, Уільям і Джэфры, бязлітасна дражнілі яе з нагоды таго, што яна дэбютантка, і яе наступнай няздольнасці знайсці мужа ў першыя месяцы сезона ў Лондане. Прысутнасць на вечарынах, балях і свецкіх мерапрыемствах стала сур'ёзнай зменай для Алекс, якая, як і ўсе члены яе сям'і, была без розуму з самага ранняга дзяцінства. Яе браты здзекаваліся з яе, каб быць карапузам, каб выжыць. Насіць элегантныя сукенкі кожны вечар і належныя сукенкі на кожным абедзе ў Лондане было для яе стомнай, а часам нават цяжкай працай.
У яе было шмат сяброў сярод іншых дэбютантак, і большасць з іх былі заручаны да канца сезона і неўзабаве пасля гэтага выйшлі замуж. Алекса не магла ўявіць сябе ў васямнаццаць замуж за каго-небудзь. Яна хацела паступіць ва ўніверсітэт, які яе бацька лічыў непатрэбным, а маці — недарэчным. Аляксей быў заўзятым чытачом і студэнтам гісторыі. Зграя старанных гувернантак нарадзіла ў ёй цягу да ведаў і любоў да літаратуры, адточыла майстэрства акварэлі, мудрагелістай вышыўкі і габелена. Яе дар мовы дапамог ёй амаль бездакорна вывучыць французскую, нямецкую і італьянскую мовы. Яна гаварыла па-французску і па-нямецку гэтак жа добра, як і па-ангельску, што ніхто не лічыў выдатным, і яе італьянская мова была амаль такой жа добрай. Яна любіла чытаць на французскай і нямецкай мовах. Яна таксама была вытанчанай танцоркай, што рабіла яе вельмі жаданай партнёркай на балях, якія яна наведвала са сваёй сям'ёй.
Але для Алекс было не толькі кадрылі, якія яна танцавала без асаблівых высілкаў, яе любоў да літаратуры і дар валодання мовамі. Мужчыны, з якімі яна сустракалася, называлі яе «адухоўленай». Яна не баялася выказваць сваё меркаванне і валодала злым пачуццём гумару. Гэта зрабіла яе выдатным сябрам для таварышаў-мужчын яе братоў, але мала хто з іх мог сабе ўявіць ажаніцца на ёй, нягледзячы на яе прыгажосць. Тым, хто хацеў прыняць выклік, Аляксей падаўся фатальна сумным. У яе не было жадання замыкацца ў Гэмпшыры, дзе знаходзіўся маёнтак яе бацькоў, шыць ноччу ля вогнішча, як яе маці, або выхоўваць зграю непакорлівых дзяцей, як гэта было яе братам. Можа, пазней, але дакладна не ў васемнаццаць.
Пяць гадоў пасля яе лонданскага сезона ў 1934 годзе праляцелі хутка: Алекс ездзіла за мяжу з бацькамі, ездзіла верхам на мясцовае паляванне ці іншыя, куды яе запрашалі, наведвала сваіх сяброў, якія на той час пажаніліся і нават нарадзілі некалькіх дзяцей, хадзіла ў хатнія вечарынкі і дапамога бацьку ў іх маёнтку. Яна цікавілася зямлёй больш, чым яе браты, абодва з якіх беглі ў Лондан. Уільям, старэйшы, вёў жыццё джэнтльмена і захапляўся лятальнымі апаратамі. Джэфры працаваў у банку, кожны вечар хадзіў на вечарынкі і быў вядомы як сэрцаед. Яе браты таксама не спяшаліся жаніцца.
Джэфры было дваццаць пяць, а Уільяму - дваццаць сем, і яны пры кожнай магчымасці ездзілі на паветраныя гонкі ў Англію і Францыю. Ён быў дасведчаным пілотам. Алекс думала, што яе братам было нашмат весялей, чым ёй. Яна была чымсьці вязнем правілаў грамадства і таго, што лічылася належным для жанчыны. Яна была самай хуткай наезніцай у акрузе, што раздражняла яе братоў і іх сяброў, і яе дар валодання мовамі прыдаўся ім у сямейных падарожжах. Да дваццаці трох гадоў яна некалькі разоў была ў Нью-Ёрку са сваімі бацькамі і лічыла амерыканскіх мужчын больш ліберальнымі ў сваім мысленні і больш вясёлымі, чым англічане, якіх яна сустракала. Ёй падабалася размаўляць пра палітыку са сваімі братамі і бацькам, хаця яны настойліва прасілі яе не рабіць гэтага на вячэрах, каб яна не напалохала мужчын, якія захочуць заляцацца да яе. Яе адказ на каментары братоў на гэтую тэму быў рэзкім.
«Я б не хацеў мужчыну, які не паважае маё меркаванне або якому я не магу выказаць сваё меркаванне».
«Ты станеш старой дзевай, калі не ўтаймуеш свой язык і сваю страсць да коней», — папярэджваў яе Джэфры, але абодва яе брата ганарыліся тым, наколькі яна адважная, разумная, смелая і ясная ў ёй. мысленне. Іх бацькі рабілі выгляд, што не заўважаюць, але ўпотай перажывалі, што яна яшчэ не знайшла мужа і, відаць, не жадае яго.
Яна слухала па радыё ўсе прамовы Гітлера на нямецкай мове, прачытала пра яго некалькі кніг. Задоўга да падзей лета 1939 года яна прадказала, што вайна будзе непазбежная. Да таго лета з ёй пагадзіліся браты і бацька. Гэта здавалася непазбежным, і яны былі ў страху, але не здзіўлены, калі 3 верасня была аб'яўлена вайна. Яны сабраліся, каб паслухаць прамову караля Георга па радыё, які заклікаў брытанцаў ва ўсім свеце быць моцнымі і мужнымі і абараняць сваю краіну. Як і большасць насельніцтва, рэакцыя Уікхэмаў была імгненнай. Абодва браты Алекса запісаліся ў RAF, Уільям у камандаванне знішчальнікаў, што падыходзіла яму ў якасці пілота-аса, а Джэфры ў камандаванне бамбардзіроўшчыкаў. Ваганняў не было. Неўзабаве яны з'явіліся на службу і трэніроўкі, як і большасць іх сяброў. Гэта было тое, чаго ад іх чакалі, і яны пайшлі ахвотна.
Алекс маўчала пра гэта на працягу некалькіх тыдняў, а затым напалохала сваіх бацькоў, калі абвясціла, што далучылася да добраахвотнай арганізацыі медсясцёр першай дапамогі Ёманры неўзабаве пасля таго, як Вілі і Джэф сышлі на навучанне. Яе бацькі самі вырашылі, як унесці свой уклад у ваенныя намаганні. Яе бацька быў ужо ў прызыўным узросце, але яны добраахвотна прынялі ў свой дом дваццаць дзяцей з Лондана. Заахвочвалася эвакуацыя дзяцей з гарадоў, і многія бацькі імкнуліся знайсці бяспечныя дамы для сваіх дзяцей у краіне. Маці Аляксея, Вікторыя, ужо была занята падрыхтоўкай будынка, дзе размясцілі дамачадцаў і стайнікаў. Іх мужчынскі персанал у любым выпадку значна паменшыцца з-за прызыву, і ў іх былі іншыя памяшканні для жанчын. Для дзяцей уладкоўвалі двух'ярусныя пакоі. Іх збіраліся даглядаць тры хатнія прыслужніцы, а ўрокі даваць дзве вясковыя дзяўчынкі і дзве настаўніцы з мясцовай школы. Вікторыя збіралася вучыць і іх. Яна спадзявалася, што Алекс дапаможа ёй, але потым Алекс абвясціў, што едзе ў Лондан, каб кіраваць грузавікамі і машынамі хуткай дапамогі, працаваць у якасці памочніка ў мясцовых бальніцах і выконваць любыя іншыя даручэнні, якія яны ёй давалі. Яе бацькі ганарыліся ёю, але былі занепакоеныя тым, што яна знаходзіцца ў Лондане. Чакаліся бамбардзіроўкі, і ёй было б бяспечней на дачы, дапамагала даглядаць дзяцей. Дзеці, у якіх Уікхэмы будуць жыць, былі выхадцамі з беднага і сярэдняга класа, і сем'і па ўсёй краіне прымалі іх да сябе.
Алекс уважліва вывучыў яе варыянты, перш чым пайсці добраахвотна ў службу медсясцёр першай дапамогі Yeomanry. Яна магла далучыцца да Жаночай добраахвотнай службы, каб займацца канцэлярскай працай, якая яе не цікавіла, або мерамі засцярогі ад паветраных налётаў, або працаваць жаночай помпай у пажарнай службе. Жаночая валанцёрская служба таксама арганізоўвала прытулкі, пункты абмену адзеннем і перасоўныя сталовыя. Яна магла ўступіць у жаночую сухапутную армію, каб навучыцца сельскагаспадарчай працы, пра якую яна ўжо шмат ведала з іх маёнтка, але Алекс не хацеў заставацца ў Гэмпшыры, а палічыў за лепшае з'ехаць у горад.
Дапаможная тэрытарыяльная служба прапанавала больш таго, чым яна спадзявалася займацца, з вадзіцелем і агульнымі абавязкамі, але калі яна звязалася з імі, яны прапанавалі канцылярскую працу, якая трымала б яе закрытай у офісе. Яна хацела больш фізічнай працы. Яна таксама размаўляла з жаночымі дапаможнымі ваенна-паветранымі сіламі аб разгортванні паветраных шароў. Але ў рэшце рэшт першая дапамога медсясцёр Yeomanry прагучала так, як быццам гэта лепш за ўсё адпавядае яе навыкам, і яны сказалі, што ў яе будуць іншыя магчымасці, калі яна далучыцца.
Яе браты дражнілі яе з гэтай нагоды, калі яна пісала ім, і сказалі, што будуць сачыць за ёй, калі паедуць у Лондан. Яе маці плакала, калі яна пакідала Гэмпшыр, і паабяцала быць асцярожнай, але яна ўжо была занятая і занятая працай з дзецьмі, якія пражывалі з імі. Самаму малодшаму было пяць, а старэйшаму — адзінаццаць, што, на думку Алекса, было б нашмат цяжэйшай працай, чым тое, што ёй даручаць у Лондане.
Яна прыехала ў горад у кастрычніку, праз месяц пасля абвяшчэння вайны. Кароль зноў загаварыў, падзякаваўшы ўсёй краіне за іх адказ на ваенныя намаганні. Алекс адчувала, што нарэшце занялася чымсьці важным, і ёй вельмі спадабаўся месяц трэніровак з жанчынамі ўсіх узростаў, з усіх слаёў грамадства і з любой часткі краіны. Яна адчувала, што хтосьці расчыніў дзверы і вокны яе жыцця ў шырокі свет, які яна спадзявалася знайсці ва ўніверсітэце і чаго так доўга прагнула. Яна пастаянна пісала бацькам і братам лісты, расказвала ім пра тое, што робіць і вучыцца.
Джэф прыехаў у Лондан падчас перапынку ва ўласных трэніроўках і ўзяў яе на абед у Rules, адзін з іх любімых рэстаранаў. Людзі ўхвальна ўсміхаліся, бачачы іх абодвух у форме. Яна была ўсхваляваная, калі паведаміла Джэфу пра ўсё, што ёй сказалі. Яна ўжо ведала, што ў якасці свайго першага даручэння будзе кіраваць грузавікамі, што вызваляе мужчын для больш важных спраў.
«Якраз тое, пра што я заўсёды марыў, — дражніў ён яе, — каб у мяне была сястра, якая будзе вадзіцелем грузавіка. Табе гэта падыходзіць, Аляксей. Дзякуй Богу, ты так і не ажаніўся».
«О, заткніся», — сказала яна, усміхаючыся яму вачыма, поўнымі свавольства. «А я не «ніколі» не ажаніўся, я проста яшчэ не ажаніўся. Напэўна, аднойчы зраблю».
«А можа і пасля вайны на грузавіку ездзіць. Магчыма, вы знайшлі сваё сапраўднае пакліканне».
«А ты, калі пачнеш лётаць?» - спытала яна з выглядам заклапочанасці, прыхаванай іх пастаяннымі здзекамі.
«Хутка. Я не магу чакаць, каб разбамбіць немцаў». Уільям ужо выконваў палёты. Два браты заўсёды былі жорсткай канкурэнцыяй, але Уільям меў больш вопыту пілота, чым Джэф.
Як заўсёды, яны добра правялі час разам, і пасля абеду Джэф высадзіў яе ў інтэрнат. Правілы зацямнення ўжо выконваліся, і вокны былі закрыты. Будаваліся схованкі. Лондан кіпеў ад актыўнасці і маладых людзей у форме, калі былі абвешчаныя правілы і ўмовы ваеннага часу. Нармаванне яшчэ не пачалося, але ўжо папярэдзілі ў Мінхарчы, што ў студзені пачнецца з цукру, масла і сала. Усе ведалі, што жыццё кардынальна зменіцца, але гэтага яшчэ не было. І святочныя стравы застануцца практычна такімі ж.
Вяртаючыся ў інтэрнат Алекса, Джэф папярэдзіў яе аб небяспецы хуткіх мужчын, якія спрабуюць скарыстацца маладымі нявіннымі жанчынамі, і што вынікам можа быць цяжарнасць або венерычныя захворванні. Аляксей засмяяўся са сказанага.
«Мама нічога пра гэта не згадвала, калі я выйшаў з дому».
«Яна занадта ветлівая. Верагодна, яна лічыць, што ёй гэта не трэба, і што ты занадта добра выхаваны, каб паводзіць сябе дрэнна». Ён кінуў на яе суровы, братэрскі позірк.
«І вы думаеце, што я не?» Яна падняла брыво на брата.
«Я ведаю мужчын. І калі вы закахаецеся ў якога-небудзь нягодніка, ён можа ўгаварыць вас на нешта, пра што вы пашкадуеце».
«Я не дурная», - сказала яна, выглядаючы злёгку абражаным.
«Я проста не хачу, каб з табой што-небудзь здарылася. Вы ніколі не жылі ў горадзе і не сустракалі такіх людзей, як некаторыя з тых, якіх вы сустрэнеце цяпер. Яны могуць быць даволі смелымі, - зноў папярэдзіў ён яе, вырашыўшы абараніць сваю малодшую сястру.
— Я таксама, — упэўнена сказала яна.
«Ну, толькі памятай, калі ты зацяжарыш, я заб'ю цябе… і ты разаб'еш сэрцы нашых бацькоў».
«Я не збіраюся рабіць нічога падобнага», - сказала яна, узрушаная тым, што ён нават прапанаваў гэта. «Я прыйшла сюды працаваць, а не шукаць мужчыну або хадзіць па барах і напівацца». Яна ведала, што некаторыя дзяўчаты ў яе інтэрнаце заігрывалі з кожным салдатам, якога бачылі. Гэта быў не яе стыль. «Магчыма, мне варта было пайсці ў армію або ў каралеўскія ВВС, як вы з Уілі. Я думаў пра гэта. Можа быць, я, у рэшце рэшт ".
«Вы робіце дастаткова», - сказаў ён з цёплым выглядам. «Людзі кажуць добрыя рэчы пра медсясцёр першай дапамогі Yeomanry, і шмат у чым гэта не пра сыход. Гэта цяжкая праца. Толькі каб цябе не выгналі, - зноў падражніў ён яе, - лаячы на адрас настаўніка, начальства ці яшчэ чаго. Я ведаю, якім ты можаш быць!»
«Толькі трымайся за спіну і пераканайся, што ты дастанеш немцаў, перш чым яны дабяруцца да цябе», — папярэдзіла яна яго. Яны абняліся, і ён пакінуў яе каля спальні. Ён павінен быў быць на сваёй базе да поўначы, і яго трэба было падвезці назад.
Яна была рада, што ўбачыла яго. Яна сумавала па братах і бацьках, але была шчаслівая быць у Лондане, дзе яе вучылі быць карыснай. Яна не цярпелася прыступіць да працы. Яна амаль скончыла навучанне і ганарылася тым, што ўдзельнічала ў ваенных дзеяннях, хоць задавалася пытаннем, ці варта ёй рабіць больш. Абодва яе браты былі часткай перадавых паветраных ударных сіл Каралеўскіх ВПС і выконвалі бамбардзіроўкі над Германіяй. Разведвальныя місіі пачаліся, як толькі была абвешчана вайна, і кіраванне Алекса на грузавіку ці машыне хуткай дапамогі здалося ёй мізэрным у параўнанні з больш драматычным укладам яе братоў. Але, прынамсі, яна не сядзела дома ў Гэмпшыры, сказала яна сабе.
У той вечар яны з Джэфам гаварылі за вячэрай аб тым, каб паехаць дадому на Каляды. Усе трое атрымалі дазвол на гэта, і Джэф сказаў, што гэта можа быць апошні шанец у іх. Яны былі ў захапленні ад гэтага, і іншыя людзі з камандавання бамбавікоў Джэфа таксама збіраліся дадому. На гэтыя першыя Каляды вайны начальства было паблажлівым да іх. Гэта было чаго чакаць. У вайне не было ніякіх буйных дзеянняў, або было вельмі мала. У асноўным гэта былі падрыхтоўка і планы, падрыхтоўка да таго, што павінна было адбыцца. Таксама прыехалі валанцёрыць канадцы, аўстралійцы і амерыканцы. У групе Алекса былі нават два канадцы і аўстралійка. Аляксею спадабалася знаёміцца з імі. Усе яны здаваліся значна больш свабоднымі і незалежнымі, чым ангельскія дзяўчаты, якіх ведала Алекс, і яна захаплялася імі.
—
Калі Алекс, Уілі і Джэф вярнуліся ў Гэмпшыр на Каляды, усё выглядала не інакш, як у іншыя гады. У сельскай мясцовасці было гэтак жа спакойна. Адзіная змена заключалася ў тым, што з правіламі адключэння святла вокны былі закрыты, каб нельга было бачыць, як ярка свецяць калядныя елкі з дамоў або вітрын крам у гарадах. І на вітрынах крам у Ліндхерсце, іх любімым мястэчку на рынку, была супрацьвыбуховая стужка. Увялі нарміраванне бензіну, таму людзі не ездзілі на вялікія адлегласці да сем'яў. Але ежы было ўдосталь, і святкаванне Калядаў было такім жа, як і раней. Рэстарацыі і гатэлі былі поўныя. У людзей быў святочны настрой, нягледзячы на вайну.
Сотні тысяч дзяцей былі адпраўлены з Лондана ў дамы ў краіне, і ўрад не рэкамендаваў адпраўляць іх назад у Лондан на канікулы і заклікаў прымаючыя сем'і трымаць іх у краіне, бо многія з іх не захочуць пакінуць сваіх бацькоў у Лондан зноў, калі яны пайшлі дадому. Іх бацькам сказалі не наведваць іх па той жа прычыне. І паколькі паездкі па чыгунцы былі зведзены да мінімуму, дзеці, якіх адправілі, мусілі прыстасавацца да сваіх першых Калядаў без бацькоў. Вікторыя і яе памочнікі вырашылі зрабіць гэты час шчаслівым для сябе.
Уікхэмы прыкладалі вялікія намаганні, каб пацешыць дзяцей і зрабіць Каляды асаблівымі. Вікторыя і дзяўчаты, якія дапамагалі іх даглядаць, звязалі і набылі ўсім падарункі. Вікторыя кожную ноч заседжвалася дапазна, шыючы для кожнага дзіцяці мішку Тэдзі. Алекс далучыўся да яе, калі яна вярнулася дадому, дапамагаў ёй скончыць апошнія, завязаўшы ім на шыі ярка-чырвоныя стужкі. Для кожнага дзіцяці Вікторыя звязала швэдар. Яна і амаль усе жанчыны ў краіне пастаянна вязалі і выконвалі розныя дзяржаўныя схемы, як зэканоміць грошы на вопратцы. Стрыманасць заахвочвалася, але не выконвалася.
Уікхэмы двойчы абедалі напярэдадні Калядаў. Па-першае, ранняя для дзяцей, дзе яны атрымалі падарункі і радасна пішчалі над мішкамі. Цудам падышлі ўсе швэдры, цёмна-сінія для хлопчыкаў і чырвоныя для дзяўчынак, і для кожнага з іх былі цукеркі з крамы ў Ліндхерсце. Увечары сям'я ладзіла традыцыйную калядную трапезу ў сталовай. Яны, як заўсёды, былі афіцыйна апрануты ў чорныя гальштукі і вячэрнія сукенкі. Яны абмяняліся ўдумліва падабранымі падарункамі. Вікторыя звязала для Алекс ружовы швэдар з ангоры, а таксама падарыла ёй пару пяшчотна-блакітных завушніц з сапфірам, такога ж колеру, як яе вочы. Апоўначы пасля абеду яны абмяняліся падарункамі. Алекс купіла сваёй маці адну з новых стыльных вялікіх сумачак у Лондане. Гэта было б практычна для таго, каб насіць з сабой падручнікі і нават вязаць. Яны станавіліся вельмі папулярнымі ў Лондане, адной з першых прыкметных змяненняў моды вайны.
У калядную раніцу Алекс шакавала сваю сям'ю яшчэ адным, калі з'явілася на калядны абед у штанах, якія таксама былі апошнім часам моды ў Лондане. Яе браты выглядалі ў жаху, а бацькі здзіўлены.
« Што гэта ? » - з відавочнай нязгодай спытаў Уільям, калі яна ўвайшла ў гасціную перад абедам. У тую раніцу яна каталася на кані і ледзь паспела пераапрануцца. «Гэта частка вашай формы?»
"Не, гэта не так", - цвёрда сказала яна. «Не будзь такім старамодным. Усе іх носяць».
«Ці варта было мне апрануць сукенку?» — спытаў ён.
«Толькі калі ты хочаш. Штаны зручныя і практычныя. Габрыэль Шанэль носіць іх у Парыжы ўжо некалькі гадоў. Яны вельмі модныя. Да таго ж вы іх носіце, чаму б і не мне?»
«Вы можаце ўявіць, што мама ў штанах?» — сказаў ён так, нібы маці не было ў пакоі. Іх бацька ўсміхнуўся.
«Я спадзяюся, што не. Твая маці так прыгожа апранута». Ён цёпла зірнуў на жонку. «Калі Алекс хоча паспрабаваць новую моду, яна можа зрабіць гэта тут. Яна нікому не крыўдзіць, - велікадушна сказаў іх бацька, і Уільям засмуціўся, бо Джэф засмяяўся.
«Добра, Алекс. Уілі трэба крыху ўзварушыцца, - пракаментаваў Джэф. Яе прычоска таксама была новая. Яна насіла свае доўгія светлыя валасы, сабраныя ў пучок, замест касы, якую яна насіла з дзяцінства. Спераду быў акуратны скрутак, і на ёй была ярка-чырвоная памада, якая таксама была новай. Пасля трох месяцаў у Лондане яна выглядала больш дарослай і вытанчанай, і яшчэ больш прыгожай.
«Таму жанчыны маюць уніформу, — настойваў Вілі, — каб яны не з'яўляліся ў такіх недарэчных строях. Штаны мужчынскія, сукенкі і спадніцы жаночыя. Аляксей, здаецца, заблытаўся». Уільям быў жорсткі і няўхвальны. Ён быў значна больш кансерватыўным, чым яго малодшы брат.
«Не будзь такім набітым кашуляй», — папракнуў яго Джэф, і ў рэшце рэшт Уільям расслабіўся, і яны атрымалі асалоду ад трапезы з фазана і гусака. У цывілізаванай атмасферы іх сталовай, з сямейнымі партрэтамі, якія глядзелі на іх, цяжка было паверыць, што ідзе вайна. Адзіная бачная розніца за іх сталом была ў тым, што ўсе маладыя людзі, якія ў іх працавалі, пайшлі ва ўзброеныя сілы, а пакаёўкі служылі, што да вайны лічылася б непрыстойным. Цяпер гэта была неабходнасць. Усе жанчыны займаліся валанцёрствам у суседніх гарадах, або далучыліся да дапаможнай тэрытарыяльнай службы, жаночага валанцёрства або корпуса назіральнікаў. Усе так ці інакш удзельнічалі ў ваенных дзеяннях, але ў такі мірны дзень, як Каляды, нічога не было відаць, акрамя зацямняючых штор і тканіны на вокнах. Днём у гасцёўні ярка свяцілася ёлка, на якую напярэдадні прывялі палюбавацца дзеці. Яны былі ў захапленні ад таго, наколькі ён высокі і які шчодра ўпрыгожаны ўсімі прыгожымі ўпрыгожваннямі, якімі карысталася сям'я на працягу многіх гадоў, са старажытным анёлам наверсе.
Пасля абеду сям'я шпацыравала разам, а пра вайну не гаварыла. Нічога новага і драматычнага не адбылося з верасня, за выключэннем таго, што першы нямецкі самалёт, бамбавік Heinkel He III, быў збіты над Брытаніяй у канцы кастрычніка. Ўінстан Чэрчыль паслядоўна гаварыў пра тое, што павінна адбыцца.
Але Вікхэмы размаўлялі пра мясцовыя навіны, калі шпацыравалі па тэрыторыі свайго маёнтка. Хлопцы лёгка жартавалі, ідучы наперадзе, і Алекс далучылася да іх, пабыўшы некаторы час з бацькамі ў іх тэмпе. Вікторыя атрымлівала асалоду ад дзяцей з імі ў Гэмпшыры, хоць яна прызналася, што гэта вялікая праца, каб мець так шмат маленькіх дзяцей, за якіх трэба несці адказнасць. Дагэтуль яны не дастаўлялі ёй клопатаў і не сумавалі так па радзіме, як напачатку.
«Пра што вы двое гаворыце?» — спытала Алекс у Уілі і Джэфа, калі яна дагнала іх, усё яшчэ апрануўшы штаны, якія абурылі яе старэйшага брата.
«Хуткія самалёты і распусныя жанчыны», — іранізаваў Джэф з усмешкай да сястры.
«Ці павінен я пакінуць вас на гэта?» — спытала яна яго.
"Зусім не. Вы прыстойна сябе паводзіце ў Лондане?»
- Вядома, - сказала яна, успомніўшы параду Джэфа. І насамрэч яна была. Яна была занятая сваёй валанцёрскай працай і даручэннямі, якія яны ёй давалі, у асноўным да гэтага часу ездзіла. Яна была адказнай, надзейнай, добрым вадзіцелем. Яна шмат гадоў ездзіла ў Гэмпшыры пасля таго, як адзін з канюшнікаў навучыў яе, калі ёй было семнаццаць. «Вы сябе паводзіце прыстойна?» - спытала яна сваіх братоў, і Уільям кіўнуў, а Джэф вагаўся.
«Я не збіраюся расказваць малодшай сястры пра сваё любоўнае жыццё», — сказаў ён, смеючыся, і абодва яго брата і сёстры закацілі вочы.
«Не хваліся», - сказаў Алекс, і на гэты раз Уільям засмяяўся.
«Яго фантазійнае жыццё, хутчэй. Якая жанчына будзе з ім мірыцца?»
«Дзясяткі іх», — упэўнена сказаў Джэф і пагнаўся за імі вакол тых самых дрэў, каля якіх яны гулялі ў дзяцінстве. У іх доме ў Гэмпшыры было нешта такое мірнае і аднаўляльнае. Усе яны любілі гэта. Алекс лічыла гэта занадта сумным, калі яна жыла там, але цяпер, калі яна была ў Лондане, вяртанне дадому здавалася падарункам, як і ўсім ім.
Іх бацькі глядзелі, як яны ганяліся адзін за адным, як дзеці, і ўсміхаліся. Гэта была знаёмая сцэна, і Эдвард абняў жонку. На імгненне яна спалохалася, назіраючы за імі, спадзеючыся, што ўсе яны будуць у бяспецы, і Эдвард мог адчуць думкі сваёй жонкі. «У іх усё будзе добра», — прашаптаў ён ёй, і яна кіўнула са слязамі на вачах. Яе страхі затрымаліся ў горле, як кулак. Яна спадзявалася, што ён мае рацыю.
Яны вярнуліся ў дом, калі пачало цямнець, а потым пайшлі да дзяцей, якія добра правялі дзень, гуляючы з дзяўчынкамі, якія іх даглядалі. Адна з настаўніц таксама правяла з імі дзень, бо яе ўласныя сыны не прыехалі дадому з далёкіх баз на Каляды. Дзеці з Лондана былі шчасцем для іх усіх.
—
Уільям быў першым, хто сышоў, праз тры дні пасля Каляд. Ён павінен быў вярнуцца на сваю базу. Яму не дазволілі сказаць ім, чаму. Джэф з'ехаў раніцай напярэдадні Новага года. У той вечар у Лондане ў яго былі планы, і ён ехаў раннім цягніком. Падзякаваўшы бацькам і пацалаваўшы сястру, ён паабяцаў неўзабаве зноў забраць яе на абед у Лондан.
Аляксей з'ехаў на Новы год. Яе водпуск скончыўся ў тую ноч. Маці на імгненне прыціснула яе да сябе, а потым паглядзела дачцэ ў вочы.
«Будзьце асцярожныя, г-н Чэрчыль кажа, што хутка ўсё пагоршыцца». Вікторыя яму паверыла.
«Я ў парадку, мама. Яны навучылі нас усяму, і цяпер паўсюль бамбасховішчы, з наглядчыкамі, каб усіх спускаць пад зямлю, як толькі загучаць сірэны налёту». Вікторыя кіўнула са слязамі на вачах. Гэта было каштоўнае Каляды для іх усіх, і яна малілася, каб яно не было апошнім. У мірным Гэмпшыры было цяжка паверыць, што ідзе вайна, і яна не магла вынесці думкі, што яе дзеці будуць у небяспецы і што яна можа страціць аднаго з іх.
Алекс зноў абняў яе, а потым памахаў, калі адзін з іх старых фермераў вёз яе на станцыю. Яе бацькі стаялі каля дома яе дзяцінства і махалі ёй рукамі, а дзеці з Лондана выбеглі і сталі вакол іх, і Алекс убачыла, як яе маці гладзіла маленькага хлопчыка па валасах з той пяшчотай, якую Алекс любіў у ёй. Яна ведала, што гэты вобраз застанецца з ёй назаўжды, куды б яна ні пайшла. Як толькі дом знік з поля зроку, яна была ўсхваляваная вяртаннем у Лондан, дзе ўсё адбывалася. Яна ледзь дачакалася. Яна памахала іх старому фермеру, як толькі села ў цягнік, і праз некалькі хвілін ён павольна пакаціўся наперад, і станцыя Ліндхерст знікла з поля зроку.
Раздзел 2
Вайна пачала набіраць абароты ў першыя дні 1940 года, як павольна растучы цмок, папярэджваючы хвастом. Заданні выконваліся, самалёты збіваліся з абодвух бакоў, але буйных баёў не вялося. Тысячы мужчын былі прызваны ў армію пасля першых добраахвотнікаў за апошнія месяцы. Аляксей быў здзіўлены, калі яе прывялі начальнікі і распыталі пра яе валоданне мовай. Стала відавочна, што яна цалкам свабодна гаворыць па-французску і па-нямецку і ў значнай ступені свабодна гаворыць па-італьянску. Яе спыталі, ці былі яе бацькі немцамі ці французамі, і яна адказала, што не. На далейшым допыце яна патлумачыла, што ў дзяцінстве яе вучылі ўсім тром мовам гувернанткі. Далей нічога не атрымалася, і яна забылася пра інтэрв'ю. Яна выказала здагадку, што яны проста хацелі пацвердзіць яе вернасць Вялікабрытаніі, і як толькі яны даведаліся, што яе бацькі былі ангельцамі, яны не адчулі ніякага клопату.
Некалькі разоў яна вячэрала з Джэфам і адзін раз з Уільямам. Яна вярнулася дадому ў Гэмпшыр у красавіку на доўгія выхадныя, але яе браты не вярнуліся з Каляд. Яе бацьку асабліва не хапала дапамогі Уільяма ў кіраванні маёнткам. У яго быў старэйшы мужчына, які дапамагаў яму, але Эдвард, па сутнасці, кіраваў усё ў адзіночку цяпер, калі Уільям быў на вайне.
Дзеці з Лондана квітнелі пад пільным вокам яе маці. Вікторыя пастаянна вязала ўвесь час, пакуль Алекс быў там, шыла швэдры для іх, для людзей у бальніцы, дзе яна была валанцёрам, і яшчэ адзін швэдар для Алекса. Здавалася б, народная забава. Нават у Лондане Алекс паўсюль бачыў жанчын, якія вязалі.
Ўінстан Чэрчыль стаў прэм'ер-міністрам і загадаў краіне рыхтавацца да нападу. Яго папярэджанні сталі занадта рэальнымі, калі 10 ліпеня пачалася бітва за Брытанію, і Гітлер з поўнай сілай выпусціў на іх дэманаў вайны. Краіна стойка трымалася і была добра падрыхтавана. Бамбёжкі Лондана і іншых гарадоў былі пастаяннымі, і Алекс паспела патэлефанаваць бацькам і сказаць ім, што з ёй усё добра. У наступныя дні яна пачула ад абодвух сваіх братоў. Праз месяц люфтвафэ паспрабавала атрымаць перавагу ў паветры над Вялікабрытаніяй з вялікімі стратамі з абодвух бакоў, але больш сярод немцаў, якія пацярпелі няўдачу ў сваёй місіі. Прайшло некалькі пякельных тыдняў з пачатку бітвы за Брытанію. Чэрчыль звярнуўся да нацыі па радыё. Алекс праводзіла кожную ноч у сховішчы, дзе крычалі немаўляты, мужчыны, якія плакалі, і жанчыны, якія плакалі, але паміж жыхарамі Лондана была такая салідарнасць, якой яна ніколі раней не ведала.
Днём яна ехала па камянях і завалах на прызначаных ёй грузавіках і машынах хуткай дапамогі, часам перавозячы параненых у шпіталі, часам грузы целаў туды, дзе іх апазнаюць і забіраюць. Будынкі разбураліся вакол яе, выгляд мёртвых і параненых стаў знаёмым, разам са смуродам смерці і гіпсавым пылам, які душыў яе, калі яна ехала.
У жніўні, праз два дні пасля самай жорсткай атакі Люфтвафэ, калі яны не змаглі дамінаваць над брытанцамі ў паветры, даглядчыца яе інтэрнату прыйшла за ёй, калі яна апраналася на працу. Яна папрасіла Алекса спусціцца ўніз. Калі яна пайшла за ёй, то ўбачыла аднаго з камандзіраў знішчальнай эскадрыллі Уільяма, які чакаў яе з змрочным тварам. У той момант, калі ўбачыла яго, яна адчула, што яна моцна дрыжэла, стараючыся не страціць прытомнасць. Яго словы былі хуткімі, Уільям быў збіты падчас бітвы з Люфтвафэ 13 жніўня. Гэта была абвешчана перамогай Вялікабрытаніі. Ён загінуў смерцю героя, у дваццаць восем гадоў. Яна кіўнула, падзякавала камандзіру эскадрыллі і вярнулася наверх, каб сесці на ложак, адчуваючы сябе ашаломленай. Усё, пра што яна магла думаць, гэта яе бацькі і тое, як яны ўспрымуць гэтую навіну. Іх старэйшы сын памёр. Яна хацела пагаварыць з Джэфам, але ведала, што не можа з ім звязацца. Ён выконваў палёты кожны дзень, як і Уільям.
Матрона дала ёй паўгадзіны ў спакоі, а потым паднялася наверх і сказала, што ў яе ёсць пяць дзён водпуску, калі яна гэтага хоча, каб паехаць дадому да бацькоў, калі яна зможа туды дабрацца. Алекс кіўнула, са слязамі цяклі па яе шчоках, падзякавала, а потым спакавала невялікую сумку і праз некалькі хвілін пайшла.
Яна змагла сесці на павольны цягнік і прыбыла ў Ліндхерст у прыцемках. На вакзале знайшла мужчыну з машынай, які за невялікую плату быў гатовы адвезці яе дадому. Было цёмна, калі яна прыйшла туды, і яна ведала, што яе бацькі да таго часу даведаюцца. Хата здавалася пустой, калі яна прыйшла. Яна зайшла ў бібліятэку і ўбачыла, што яе бацькі сядзелі, нібы статуі, занадта ўзрушаныя, каб паварушыцца, занадта разбітыя, каб гаварыць, пакуль яны не ўбачылі яе, а потым усе трое зарыдалі, узяўшыся за рукі. Усе яны ведалі, што на вайне людзі гінуць, а Уільям быў лётчыкам-знішчальнікам, але чамусьці яны былі настолькі ўпэўнены ў яго сілах, ён быў настолькі малады, моцны і ўпэўнены ва ўсім, што ніхто з іх не думаў, што ён памрэ. Яны сядзелі разам да поўначы, а потым пайшлі на кухню. Алекс прыгатаваў ім што-небудзь паесці, але яны не былі галодныя. Вікарый мясцовай царквы прыходзіў да іх раней той ноччу, але Алекс не мог успомніць ні слова, якое ён сказаў. Уільям знік у дурной вайне, якая ніколі не павінна была пачынацца, выкліканай вар'ятам у Германіі. Гэта прымусіла яе зразумець, колькі маладых людзей магло загінуць, а ў яе яшчэ быў адзін брат, які ляцеў. Раптам усё пра вайну здалося такім няправільным, якімі б мужнымі ўсе яны ні былі.
Алекс паклала іх некранутую ежу ў халадзільнік і засталася з бацькамі, пакуль яны не леглі спаць. Цяпер яе задачай было клапаціцца пра іх. Яны былі дзецьмі, а яна бацькам. Пра смерць Уільяма распаўсюдзілася вестка, людзі ў наваколлі прынеслі ежу. Дзеці, у якіх яны жылі, пакінулі маленькія пукі кветак на прыступках, не ведаючы, што яшчэ рабіць. Некаторыя з іх ужо страцілі бацькоў падчас бамбардзіровак Лондана. Алекс цяпер лепш усё гэта разумеў, бессэнсоўнасць вайны і страты, якія яны панясуць, перш чым яна скончыцца. Усё гэта было занадта рэальна.
Яна легла на свой ложак пасля таго, як бацькі пайшлі начаваць. Яна спадзявалася, што яны выспяцца, але сумнявалася, што яны выспяцца. Яна праляжала без сну ўсю ноч, думаючы пра Уільяма, пра тое, наколькі сур'ёзным ён быў, нават будучы маленькім хлопчыкам, пра ролю старэйшага сына, якую ён так блізка прымаў да сэрца, і пра зямлю, дом і абавязкі, якія ён атрымае ў спадчыну. Цяпер Джэф, які заўсёды быў блазнам і сямейным блазнам, аднойчы павінен будзе ўвайсці на яго месца і заняць пасаду ад іх бацькі. Джэф ніколі не рыхтаваўся да гэтага, так як Уільям быў спадчыннікам. Усё круцілася ў яе галаве. Яна ўбачыла, як узышло сонца, і пачула, як адчыніліся і зачыніліся ўваходныя дзверы. Яна на дыбачках падышла да лесвіцы і, паглядзеўшы ўніз, убачыла свайго брата, які стаяў там, ашаломлены, знясілены, з цёмнымі кругамі пад вачыма, калі ён глядзеў на яе. Яны таксама далі адпачынак Джэфу. Яна імчалася ўніз па лесвіцы і кінулася яму на рукі, прыціснулася да яго, калі яны абодва заплакалі.
Яна пайшла за ім на кухню і прыгатавала яму што-небудзь паесці. Рацыёнка, нарэшце, пачала кусацца, і яна выкарыстала яйкі, якія яны ўсё яшчэ атрымлівалі з ферм на сваёй тэрыторыі, тосты з невялікай колькасцю смярдзючага маргарыну, які яны мелі цяпер замест масла, і варэнне, прыгатаванае яе маці, з кубкам слабога гарбаты. Ён з'еў гэта, калі яны размаўлялі пра Уільяма і тое, што здарылася. Цяпер здавалася дзіўным, што іх было толькі двое, а не трое. Іх сям'я раптам здалася неўраўнаважанай, як крэсла без ножкі.
Калі Джэф скончыў есці, да іх далучыліся бацькі, і яны доўга сядзелі разам на кухні. Вікарый вяртаўся да іх, і яны збіраліся запланаваць невялікую адпяванне ў царкве на наступны дзень, перш чым Джэф і Алекс павінны былі вярнуцца ў Лондан. Яго б пахавалі на фамільных могілках у іх маёнтку, але цела не было. Такім чынам, з часам надмагілле ў памяць аб ім будзе насіць яго імя, і пад ім не будзе астанкаў.
Алекс адвёў іх маці наверх, каб дапамагчы ёй выкупацца і апрануць простую чорную сукенку, а Джэф і іх бацька выйшлі на вуліцу падыхаць паветрам і пагуляць. Эдвард паспрабаваў расказаць Джэфу некаторыя рэчы пра маёнтак, бо цяпер ён атрымае яго ў спадчыну. Ніводнаму з іх раней такая магчымасць не прыходзіла ў галаву. Джэф не мог слухаць, як бацька гаворыць пра гэта, гэта рабіла смерць Уільяма занадта рэальнай для іх абодвух. Джэф адчуў палёгку, калі спыніўся.
Час ішоў як слімак, запаволена. Усё гэта здавалася сюррэалістычным. Уільям знік. Алекс прайшоў міма свайго пакоя па дарозе да маці і быў удзячны, што дзверы былі зачыненыя. Яна не магла бачыць усе яго знаёмыя рэчы пакуль, не цяпер.
Калі прыехаў пробашч, яны падрыхтавалі ўсё для службы. Вікторыя сказала, якую музыку яны хочуць. Пробашч сказаў ёй, што будзе спяваць хор. Алекса сама падахвоцілася аформіць кветкі. Пасля гэтага рэшта дня паўзла, пакуль зноў не настаў вечар. Яе бацька выпіў занадта шмат скотчу, перш чым пайсці на ноч. Вікторыя легла спаць, як толькі зайшло сонца, і нарэшце Джэф і Алекс засталіся адны. Ён наліў ёй выпіць з таго, што засталося ад скотчу, і адзін сабе.
"Я ненавіджу гэтыя рэчы", - сказала яна, робячы твар, пацягваючы.
«Гэта прынясе вам карысць». Ён выпіў і наліў сабе другі. «Я меркаваў, што я памру на гэтай вайне. Такі добры пілот быў. Я быў упэўнены, што ён можа апярэдзіць кожнага немца».
«Калі ты памрэш, я цябе заб'ю», - змрочна сказаў Алекс, робячы чарговы глыток скотчу, і ўсміхнуўся ёй.
«Я не збіраюся паміраць, я проста наводчык, які скідвае бомбы з вялікага бамбавіка. Тут няма мудрагелістай працы ног. Яны сказалі, што Уільям памёр героем. Якая гэта розніца? Каго, чорт вазьмі, хвалюе, калі ён памёр героем? Ён пайшоў. Ён успрымаў сябе так сур'ёзна, - ён усміхнуўся пры ўспаміне, - яшчэ хлопчыкам. Ён быў старэйшым сынам да мозгу мозгу. Я нават не ведаю, як кіраваць гэтым месцам. Ён бы. Ён усё пра гэта ведаў».
— Пасля вайны навучышся, — цвёрда сказаў Аляксей. «Тата цябе навучыць». Ён вельмі хацеў пачаць працу ўжо зараз, калі Уільям ледзь сышоў.
«Я не хачу вучыцца. Я хачу, каб Вілі вярнуўся, - сказаў ён і пачаў усхліпваць, а Алекс абняла яго рукамі, разважаючы, ці застанецца хто-небудзь з іх ранейшым.
Яны сядзелі разам да трох гадзін ночы, пакуль Джэф не напіўся дашчэнту, а Алекс не знямогся. Потым яна правяла яго наверх і паклала спаць у адзенні. Яна пайшла ў свой пакой, легла на хвіліну на ложак і моцна заснула, пакуль сонца не залілося ў яе пакой наступнай раніцай. Як толькі яна цалкам прачнулася, яна зразумела, які быў дзень. Яны павінны былі прайсці пахаванне Уільяма. Усё ва ўсёй канцэпцыі здавалася такім няправільным. Яго пахаванне. Не ягоны дзень народзінаў, ці нешта сьвяткаваць. Яе старэйшы брат Уілі быў мёртвы. Яна заўсёды ганарылася ім.
Сям'я сабралася ў пярэднім пакоі ў дзесяць гадзін раніцы, яе маці была ў іншай змрочнай чорнай сукенцы, з чырвонымі вачыма, сціскаючы хустку і ў капелюшы, якога Алекс ніколі раней не бачыў. Аляксей быў апрануты ў старую чорную сукенку, з чорнымі панчохамі. Дзень быў незвычайна гарачы. Яе бацька быў апрануты ў цёмна-сіні гарнітур, белую кашулю, чорны гальштук і гамбург. Джэф выглядаў моцна пахмельным і быў у форме. Аляксей падвёз іх да касцёла, і калі яны прыйшлі, хвіліну ўсе азіраліся. Яны не чакалі, што там нехта будзе. Чутка пра гэта перайшла ад адной сям'і да другой, і ўсе іх супрацоўнікі і фермеры-арандатары былі там, усе сем'і, якіх яны ведалі, мясцовыя жыхары, з якімі Уільям вырас, тыя, хто не быў у арміі. А калі іх не было, то бацькі і сёстры былі побач. Тры сотні чалавек натоўпіліся ў малюсенькай царкве і высыпалі з яе, у той час як Уікхэмы прабіраліся праз маўклівы натоўп, які стаяў там з павагай да страты сям'і і разбітага сэрца. Убачыўшы іх, у Уікхэмаў па шчоках пацяклі слёзы, калі натоўп разышоўся, яны прабраліся да пярэдняй лаўкі і занялі свае месцы. Аляксей адчуў палёгку, што шкатулкі няма. Гэта паставіла б яе праз край і забіла б іх маці. Лягчэй было не мець нічога.
Абслугоўванне было простым і паважлівым. Сваімі чыстымі галасамі спяваў хор. Вікарый Петэрсан казаў пра Уільяма як хлопчыка і юнака, пра яго майстэрства пілота і пра тое, як усім будзе яго не хапаць. Ён нагадаў сабранай кампаніі, што Вільгельм аддаў сваё жыццё за караля і краіну і быў героем да канца. У яго не было каханай, пра якую яны ведалі, калі ён памёр. Джэф ведаў, што сустракаўся з дзяўчынай у жаночых дапаможных ваенна-паветраных сілах на базе, але не думаў, што гэта сур'ёзна. Уільям не хацеў ні з кім моцна ўвязвацца пасля пачатку вайны, у адрозненне ад Джэфа, які хацеў сустракацца з усімі жанчынамі, да якіх мог дацягнуцца.
Вікарый уручыў Вікторыі адну белую ружу з кампазіцый, якія Алекс старанна зрабіў напярэдадні ўвечары, і сям'я выйшла з царквы на яркае сонечнае святло. Праз некалькі месяцаў на іх фамільных могілках у сядзібе будзе новы надмагільны помнік, але пакуль не было чаго туды ехаць. Яны згублена стаялі ля царквы, калі людзі ішлі, каб паціснуць ім руку ці абняць іх, а калі ўсё скончылася, Алекс адвёз іх дадому. Такія набажэнствы праводзіліся па ўсёй Англіі, асабліва з таго часу, як месяц таму пачалася бітва за Брытанію, і цяпер яны былі часткай сем'яў загінуўшых, якія страцілі сваіх сыноў у гэтай жудаснай вайне.
У абед яны прыйшлі дадому, і дзеці сплялі вянок з палявых кветак і паклалі яго на дзверы. Убачыўшы гэта, Вікторыя ўсміхнулася. Яны пайшлі на кухню, і Джэф і Эдвард селі за кухонны стол, а Алекс і Вікторыя прыгатавалі просты абед, які яны паспрабавалі з'есці, але ледзь змаглі праглынуць.
Пасля гэтага Вікторыя пайшла задрамаць, а Эдвард падняўся з ёй наверх. Алекс і Джэф прагуляліся аж да сажалкі ў далёкім канцы маёмасці, дзе яны гулялі ў дзяцінстве і ганяліся за качкамі і гусямі.
«Памятаеш, сволач штурхнуў мяне ў сажалку на Новы год, калі мне было сем гадоў?» — спытаў яе Джэф, і яна кіўнула з зімовай усмешкай.
«Ты плакаў усю дарогу да дому, а тата крычаў на яго і казаў, што мог цябе ўтапіць. Мне было толькі пяць, але я да гэтага часу выдатна гэта памятаю». Яны абодва ўсміхнуліся пры ўспаміне, хоць гэта здавалася траўматычным, калі гэта адбылося.
- Не магу паверыць, што ён ніколі не вернецца, - ціха сказаў Джэф. «Я ўсё чакаю, што ён прыйдзе і скажа нам, што ўсё было памылкай». Ім абодвум хацелася, каб гэта было, але гэта пачынала разумець.
У тую ноч і на наступны дзень яны ўчатырох заставаліся побач. На наступны дзень Джэф павінен быў сысці і далажыць на авіябазу. Яны з Алексам трымаліся адзін за аднаго, калі ён сыходзіў, і іх маці адкрыта ўсхліпвала, молячы яго быць асцярожным. Алекс правяла з імі яшчэ адзін дзень пасля таго, як Джэф вярнуўся, а потым ёй таксама прыйшлося сысці. Яна сядзела ў цягніку, глядзела сабе пад ногі і думала пра сваіх братоў і бацькоў, калі ў купэ першага класа ўвайшоў чалавек у форме і сеў. Ён быў апрануты ў знаёмую форму RAF, якую яна так добра ведала, і яна пазбягала яго вачэй, як толькі пазнала яе. Яна не хацела размаўляць з лётчыкам, і даводзілася тлумачыць пра брата. Гэта было занадта свежа, каб згадваць незнаёмцу, і ён таксама не размаўляў з ёй. Ён проста сядзеў і глядзеў у акно. Нарэшце ён дастаў з сумкі кнігу, якую нёс. Яна не папрацавала паглядзець, што гэта такое. Але яна заўважыла, што ён высокі, прыгожы, у яго цёмныя валасы і цёплыя карыя вочы.
Яны ехалі цэлую гадзіну, калі спыніліся на станцыі, і ён адвёў позірк ад кнігі, убачыў шыльду на платформе і ўсміхнуўся ёй. Яны спыняліся на кожнай станцыі, таму падарожжа здавалася бясконцым.
«Гэта будзе доўгае падарожжа з такой хуткасцю, - пракаментаваў ён, - калі вы таксама збіраецеся вяртацца ў Лондан». Яна кіўнула, і ён зноў узяў кнігу і праз паўгадзіны зачыніў яе. «Наведваеце сяброў ці сям'ю ў Гэмпшыры?» Яна не бачыла яго, калі яны селі ў цягнік, але ён заўважыў яе. Гэта было б цяжка не зрабіць. Сімпатычная бландынка з добрай фігурай. Валасы ў яе зноў былі закручаны ў вузел, з акуратна зашпіленай спераду і ярка-чырвонай памадай, якую яна насіла кожны дзень. Гэта быў яе выгляд з таго часу, як яна пераехала ў Лондан. Яна была апранута ў просты чорны касцюм, чорныя панчохі і туфлі на высокіх абцасах, і не была ў форме, бо насіць яе па-за службой было неабавязкова, таму што медсястра першай дапамогі была добраахвотнай. Яна з гонарам насіла сваю форму на працы, але рэдка па-за службой, за выключэннем выпадкаў, калі выходзіла паесці адразу пасля працы з некаторымі іншымі жанчынамі.
«Мае бацькі», — адказала яна на яго пытанне. «Я вырасла ў Гэмпшыры», — ціха сказала яна.
«Я прыехаў да сяброў, але яны павінны былі пайсці на пахаванне, пакуль я быў там», і калі ён сказаў гэта, ён заўважыў чорны касцюм і чорныя панчохі і задаўся пытаннем, ці таму яна пайшла дадому, і ці пахаванне яго сябры пайшлі, быў нейкім чынам звязаны з ёй. Яны зноў замоўклі, калі ён са спачуваннем зірнуў на яе, а затым цягнік спыніўся на іншай станцыі праз некаторы час. «Мне вельмі шкада», — ціха сказаў ён, успомніўшы, што на пахаванні быў малады пілот RAF. «Твой брат?» - спытаў ён, і яна кіўнула, калі слёзы напоўнілі яе вочы, і яна адвяла погляд. Ён мог лёгка ўявіць, што нават яго мундзір для яе балючы, і не памыліўся. «Я Рычард Мантгомеры», — прадставіўся ён і працягнуў руку. Ён не хацеў ні ўмешвацца ў яе, ні быць грубым таксама.
«Аляксандра Уікхэм», — ветліва сказала яна, калі яны паціснулі адзін аднаму рукі, што зноў успомніла яго. Маладога пілота звалі Уікхэм.
«Гэта пачварная вайна», - сказаў ён з суровым позіркам вачэй, а потым пакінуў яе ў спакоі і больш з ёй не размаўляў. Яна заснула і не прачнулася, пакуль яны не дабраліся да Лондана. Ён дапамог ёй вынесці сумку на перон. «Ці будзе ў цябе ўсё добра самому?» Ён перажываў за яе, яна выглядала такой спустошанай. Яна кіўнула, а потым усміхнулася яму.
"Я ў парадку. Дзякуй. Дзе вы знаходзіцеся?» — спытала яна, каб быць ветлівай, і калі ён сказаў гэта, гэта было тое самае месца, дзе знаходзіўся Джэф.
«У мяне там таксама ёсць брат, у камандаванні бамбардзіроўшчыкаў. Мой брат, які загінуў, быў лётчыкам-знішчальнікам».
«Я ўзначальваю эскадрыллю знішчальнікаў». Яна бачыла, што ён старэйшы за яе братоў, праўда, усяго на некалькі гадоў. Яму было трыццаць два.
«Я з медсясцёр першай дапамогі Йоманры», - сказала яна, і ён кіўнуў.
«Вы павінны шмат працаваць», - сказаў ён, праводзячы яе на вакзал. Потым працягнуў ёй сумку. - Беражыце сябе, міс Уікхэм, - ласкава сказаў ён.
"Ты таксама."
«Магчыма, мы яшчэ сутыкнемся», — сказаў ён з надзеяй, але яны абодва ведалі, што гэта малаверагодна. Лондан быў вялікім горадам, які цяпер кішыў людзьмі ў хаатычных абставінах. «Як клічуць твайго брата ў камандзе бамбавікоў, калі я сутыкнуся з ім на базе?»
«Джэф Уікхэм». Ён зноў усміхнуўся ёй, і абодва пайшлі прэч. Ён павярнуўся і памахаў ёй, а потым паспяшаўся да выхаду, і яна на аўтобусе вярнулася ў свой інтэрнат. Яна была стомленай, калі прыйшла туды і зарэгістравалася, і сказала наглядчыку, што на наступны дзень прыйдзе на працу. Яна лёгка пагладзіла Алекса па плячы, і Алекс пайшоў у свой пакой. Усе астатнія дзяўчаты спалі на сваіх нарах, і яна была ўдзячная, што ёй не прыйшлося ні з кім размаўляць гэтай ноччу.
Яна з'явілася на дзяжурства, у форме, у шэсць гадзін раніцы наступнага дня, каб яе прызначыць у якасці кіроўцы хуткай дапамогі. Гэта была ранняя змена. Яна скончыла працу праз дванаццаць гадзін, занадта стомленая, каб думаць, што стала палёгкай, і са здзіўленнем знайшла на дошцы аб'яваў запіску для сябе. На ім было імя капітана і нумар тэлефона. Яна не пазнала імя і задумалася, пра што яно. Гэта гучала афіцыйна, але тэлефанаваць было позна. На наступны дзень у яе была больш позняя змена, таму яна паспрабавала нумар на наступную раніцу, перш чым пайсці на працу ў восем раніцы . Яна зноў вярнулася на машынах хуткай дапамогі. Імя на лістку было капітан Бертрам Потэр. Ён адказаў на званок па першым званку.
- Міс Уікхэм? — спытаў ён, і яна пацвердзіла гэта. «Добра з вашага боку, што ператэлефанавалі мне. Мне тэлефануюць з аддзела спецыяльных аперацый. Мы існуем каля месяца, так як у ліпені мы атрымалі адабрэнне Кабінета міністраў, і я ўпэўнены, што вы яшчэ не чулі пра нас. Я хацеў бы пагутарыць з вамі, калі ў вас будзе час. Адзін з вашых начальнікаў у Yeomanry рэкамендаваў вас. У вас ёсць некаторыя моўныя навыкі, якія могуць быць карыснымі для нас. У вас ёсць час спыніцца сёння?» Яна паняцця не мела, чаго ён хоча і чаму нехта рэкамендаваў яе, але гучаў ён прыемна.
«Я буду працаваць прыкладна да васьмі ці дзевяці вечара».
«У які час вы пачынаеце заўтра?» — спытаў ён яе.
«Восем раніцы , калі я еду на машыне хуткай дапамогі, крыху пазней, калі я еду на грузавіку».
«Сустрэча ў сем гадзін занадта рана для вас?»
«Не, усё ў парадку», — яна здзівілася, што ён так жадае яе ўбачыць.
«Добра. Мы на Бэйкер-стрыт». Ён даў ёй адрас і сказаў прыйсці на другі паверх і спытаць яго. «Я вып'ю для вас моцнай кавы. Дзякуй, што зайшлі ў тую гадзіну. Мне падабаецца пачынаць рана».
"Зусім не." Пасля таго, як яна паклала трубку, яна пацікавілася, ці жадаюць яны, каб яна рабіла для іх пераклады, бо ён згадаў пра яе валоданне мовай. Акрамя гэтага яна нічога не ведала і не ўяўляла, чаго чакаць. Яна спытала ў наглядчыцы ў сваім інтэрнаце, што такое Аддзел спецыяльных аперацый, і тая адказала, што паняцця не мае. Было створана столькі спецыяльных офісаў і валанцёрскіх бюро, што яна не паспявала за імі.
—
На наступную раніцу Алекс паднялася ў пяць трыццаць, каб своечасова паспець на Бэйкер-стрыт, а яна была там а сёмай у форме. Яна павінна была з'явіцца ў грузавікі ў восем трыццаць, але гэта давала ёй гадзіну зносін з капітанам Потэрам, перш чым яна павінна была ад'язджаць, чаго павінна было быць дастаткова, калі ён хацеў даць ёй крыху перакладу пазней. Яна магла зрабіць гэта ноччу ў сваім інтэрнаце, у ложку з факелам, калі святло было выключана.
Яна папрасіла жанчыну ў форме за сталом назваць капітана Потэра, і пасля таго, як яна пайшла сказаць яму, што Алекс там, ён выйшаў і праводзіў яе ў маленькі пусты кабінет без вокнаў і нічога на сценах. Ён выглядаў строга, з рэдкімі светлымі валасамі і пранізлівымі блакітнымі вачыма. На выгляд яму было каля сарака. На ім быў стары твідавы пінжак. Яна агледзелася і пацікавілася, што яны там робяць. Ніякай падказкі ў дэкоры не было.
«Мы толькі адкрылі офіс месяц таму ў ліпені, як я вам казаў па тэлефоне. Мы яшчэ не цалкам створаны, але ў нас ёсць эфектыўны персанал. Мы даволі вялікая група аператыўнікаў, многія з якіх жанчыны, якія выконваюць спецыяльныя заданні канфідэнцыйнага характару. Некаторыя з іх могуць быць даволі небяспечнай працай, а некаторыя з іх менш. Гэта можа быць так проста, як пераклад, і мы разумеем, што вы бездакорна валодаеце французскай і нямецкай мовамі, што можа быць вельмі карысным для нас. Вас могуць папрасіць перакласці коды радыёперадачы, запоўніць дакументы, або вас могуць папрасіць зрабіць падробку, працаваць з кодам або нябачнымі чарніламі. Калі вы хочаце, мы можам папрасіць вас зайсці ў тыл ворага і вярнуць інфармацыю, стварыць разведвальныя карты або атрымаць формы для запаўнення, каб выкарыстоўваць іх у якасці дакументаў для нашых агентаў на месцах». Аляксей уважліва сачыў за ім, спрабуючы зразумець, што ён гаворыць і куды гэта вядзе.
«Як мне трапіць у тыл ворага?» - спытала яна амаль шэптам.
«Рознымі спосабамі, на цягніку, або мы можам скакаць вас на парашуце, у пэўных выпадках. Некаторыя заданні больш экстрэмальныя, чым іншыя. Часам магла быць дыверсія. Вас, вядома, навучаць валоданню зброяй, самаабароне і таму, як абараняцца ў тыле ворага. Часцей за ўсё вас адпраўлялі на разведвальныя місіі, каб вярнуць інфармацыю і дапамагчы групам Супраціўлення ў варожых раёнах і акупаваных зонах». Двума месяцамі раней Францыя трапіла пад націск немцаў.
«Мы гаворым пра шпіянаж?» — са здзіўленнем спытаў Аляксей. Хвіліну ён не адказваў, а потым кіўнуў.
«Так, мы. Вы ідэальны кандыдат для нас з-за вашых выдатных французскай і нямецкай. Што-небудзь з гэтага падаецца вам цікавым або магчымым? Вы павінны быць няўхільна стрыманымі, ніхто не можа ведаць, што вы працуеце на нас ці што вы робіце. Гэта можа быць няёмка, калі ў вас ёсць жаніх або хлопец, які час ад часу будзе цікавіцца, куды вы знікаеце, і распытваць вас. Вы павінны пагадзіцца трымаць у сакрэце сваю працу для нас на працягу дваццаці гадоў, нават ад вашай сям'і, або мужа, або дзяцей пазней. Мы звышсакрэтны атрад камандас, і афіцыйна мы не існуем. У вас быў бы высокі допуск, асабліва калі б вы захацелі зайсці за нас у тыл ворага. І, вядома, у вас будзе таблетка цыяніду, калі ўсё пойдзе не так. Але з добрым камплектам дакументаў і валоданнем нямецкай мовай значна менш шанцаў сутыкнуцца з непрыемнасцямі». Аляксей сядзеў і доўга глядзеў на яго.
«Вы просіце мяне быць шпіёнам?» Яна не ведала, ці варта ёй ліслівіць, ці жахацца, ці тое і другое.
«Агент, - паправіў ён, - з SOE. У нас вялікія планы адносна нашага аддзялення, і ўжо запісалася значная колькасць аператыўнікаў, набраных з іншых бюро. Мы атрымліваем іх ад вайскоўцаў і некаторых валанцёрскіх груп. Вы цалкам адпавядаеце нашаму профілю, - прахалодна сказаў ён. «Прыгажосць таго, што мы робім, у тым, што мы можам рабіць тое, чаго не могуць ваенныя. У нас больш свабоды дзеянняў».
«Майго брата толькі што застрэлілі і забілі немцы», — змрочна сказала яна.
«Мне шкада гэта чуць, але ў пэўным сэнсе гэта не мае значэння для гэтай працы. Мы просім вас выконваць місіі з дакладнасцю і трэніроўкай, а не эмоцыямі. Прычыны, па якіх вы далучыліся да нас, з'яўляюцца вашымі асабістымі, але ні ў якім разе вы не можаце дазволіць сваім асабістым пачуццям перашкодзіць выкананню задання. Вы павінны дакладна ўсвядоміць гэта, перш чым пачаць. Калі вы хочаце з намі працаваць, гэта значыць».
«Я ніколі не думаў рабіць нешта падобнае. Я пайшоў валанцёрам з Yeomanry, таму што хацеў дапамагчы ваенным намаганням».
«Я ўпэўнены, што вы дапамагаеце, але нехта іншы можа кіраваць хуткай дапамогай або грузавіком. Не кожны здольны рабіць тое, што вы можаце, з вашымі свабоднымі французскай і нямецкай мовамі. Вы былі б ідэальным аператыўнікам для адпраўкі ў тыл ворага, калі б захавалі хладную галаву. Але вы і мы абодва даведаемся пра гэта больш, калі навучым вас. А калі вы працуеце на дзяржпрадпрыемстве, вам бы плацілі наяўнымі, таму і следу няма. Гэта не празмерная сума, улічваючы рызыкі. Мы не хочам, каб у вас раптам з'явілася вялікая сума грошай, якую вы не можаце падлічыць. Гэта разумная сума. Я мяркую, што цябе ўтрымліваюць бацькі». Яна кіўнула. Алекс паглядзела на гадзіннік і ўбачыла, што ёй амаль час ісці на працу, і яна не была ўпэўненая, ці хоча ён, каб яна прыняла рашэнне на месцы. Ён прасіў аб вялікіх абавязацельствах у відавочна высокай рызыкоўнай аперацыі. Яна хацела б абмеркаваць гэта з кім-небудзь, напрыклад, з бацькам ці братам, але капітан даў зразумець, што яна не можа. Ёй давядзецца вырашаць самастойна.
«Вы можаце падумаць, калі лічыце, што вам трэба гэта зрабіць». Ён бачыў яе ваганні. «Без сумневу, гэта не звычайныя місіі, і некаторыя з іх могуць быць небяспечнымі. Але яны таксама захапляльныя і цікавыя, і вы сапраўды зменіце ваенныя намаганні, дасце нам жыццёва важную інфармацыю, якая нам патрэбна, і нанясеце хаос на іх баку. Гэта тое, чаго мы ўсе хочам і што нам трэба, каб выйграць вайну». Па ягоных словах, нягледзячы на яго ранейшае папярэджанне, яна падумала пра Уільяма, збітага немцамі, і раптам захацела ўзяць працу, якую ён прапаноўваў, не з помсты, а дзеля справядлівасці. Немцы не маглі і не павінны былі выйграць вайну. І калі яна магла дапамагчы сваёй краіне перамагчы, яна хацела гэта зрабіць. Гітлера трэба было спыніць, перш чым палова дзяцей у Еўропе памерла або стала сіротамі.
«Я зраблю гэта», сказала яна на адным дыханні. "Я хачу. Калі я пачну?» У яе вачах быў агонь, які ён спадзяваўся ўбачыць, і цяпер ён гарэў ярка. Гэта быў запал, любоў да радзімы і жаданне зрабіць больш, чым праехаць грузавік па тым, што засталося ад будынка. Ім патрэбны былі такія ж людзі, як яна, якія былі гатовыя памерці за сваю краіну, каб іншыя маглі быць свабоднымі. Яна здалася яму адважнай дзяўчынай. Яму патрэбныя былі агенты з велізарнай адвагай, рашучасцю і жаданнем свабоды. Пасля размовы з ёй нешта падказала яму, што Аляксандра Уікхэм была менавіта такой жанчынай.
Ён устаў і паціснуў ёй руку, больш чым задаволены іх сустрэчай. - Нікому нічога не кажыце, міс Уікхэм. Калі хто спытае, вы можаце сказаць, што я шукаў добраахвотных памочнікаў медсясцёр. І пасля гэтага не абмяркоўвайце нічога, што пачулі сёння. Вашым сябрам і сям'і не трэба ведаць, што вы пакінулі Yeomanry. Калі яны выявяць гэта, вы можаце сказаць, што працуеце з вулічнымі помпамі, дапамагаеце тушыць пажары, або з наглядчыкамі, збіраючы людзей у сховішчы. Яны ніколі не даведаюцца, што вы працуеце на нас з гэтага моманту на працягу наступных дваццаці гадоў, нават пасля заканчэння вайны. Ці можаце вы жыць з такой таямніцай?» Яна сцвярджальна кіўнула галавой і выглядала так, нібы гэта мела на ўвазе. Гэта было дзеля добрай справы, лепшай з усіх, выжывання і свабоды Англіі.
"Так, я магу. Мне не трэба нікому казаць».
«Мы параім вам, калі з'явіцца на навучанне. Вы будзеце жыць з іншымі жанчынамі-агентамі ў казарме, усе з якіх, здаецца, працуюць у розных валанцёрскіх службах, і ўсе яны будуць мець строга сакрэтны допуск, як і вы. З гэтага моманту тое, што ты робіш, куды ідзеш, каго ведаеш, што бачыш, застаецца сакрэтам. Нават сярод іншых агентаў. І калі вы падазраяце, што хто-небудзь з вашых знаёмых або звязаных з імі таксама аператыўнік, вы ніколі не пытаецеся. Калі вы бачыце агента, якога вы ведаеце, на вуліцы ці дзе заўгодна, вы ніколі не вітаецеся з ім. Вы можаце чакаць, што мы пачуем вас дзесьці ў наступным месяцы. Зараз мы збіраем клас. Мы чакаем, што вы прыйдзеце на працягу некалькіх гадзін пасля таго, як мы вам патэлефануем. І калі ў вас ёсць хлопец, вы таксама не можаце нічога сказаць яму. Прыходзіць і выходзіць трэба свабодна, нікому не тлумачачы. Зразумела?»
«Так, сэр». Яна ўстала, усміхаючыся яму і шкадуючы, што яна можа пачаць у гэты момант, а не чакаць, пакуль яе паклічуць.
«А пакуль беражыце сябе». Затым ён зноў сеў за свой стол, і яна выйшла з яго кабінета, ашаломленая ўсім, што адбылося. Ёй было дваццаць чатыры гады, і яна толькі што стала шпіёнкай брытанскага ўрада. Усё, што яна ведала, гэта тое, што цяпер яна працуе ў дзяржпрадпрыемстве. Яна спадзявалася, што яе брат ганарыўся б ёю, бо не было ніводнай душы на свеце, якую яна магла б сказаць. З гэтага часу, што б ні здарылася, яна была сама па сабе.
Раздзел 3
Паколькі Алекс атрымала інструкцыю, яна нікому нічога не сказала пра сваю сустрэчу з Бертрамам Потэрам. На наступным тыдні Джэф прыехаў у Лондан, каб павячэраць з ёй, і ён усё яшчэ быў у глыбокай дэпрэсіі з-за смерці іх брата і апантаны забойствам немцаў. Гэта было ўсё, пра што ён гаварыў, і Алексу было сумна пасля абеду з ім. Ён раптам быў горкі і злы, і зацыклены на помсце. Ён амаль не казаў ні пра што іншае.
Наступнай ноччу яна ляжала на сваёй койцы, усё яшчэ не спаўшы, думала пра сваю сустрэчу з капітанам Потэрам і разважала, калі яе выклічуць, калі загучаць сірэны паветранай налёту. Яны ўжо ўсе прызвычаіліся да гэтага, да адключэння святла і каменданцкай гадзіны, да паветраных налётаў па начах. Яна і пяцьдзесят іншых жанчын імкліва спусціліся па лесвіцы ў чаравіках і халатах у падземнае сховішча. Тут заўсёды было душна і цесна. Усе яны трымалі нешта каля сваіх ложкаў, каб апрануць іх, калі ім трэба было спешна эвакуіравацца. Галоўнае было надзець цвёрдыя чаравікі, і яна гэта рабіла. Зараз на вуліцы заўсёды валяліся камяні і абломкі будынкаў, якія разбамбілі. Яна кінулася ўніз па лесвіцы разам з астатнімі ў парадку, выйшла з будынка і паспяшалася па вуліцы да бамбасховішча, куды яны хадзілі амаль кожны вечар. Яны ўжо чулі, як наляталі самалёты і першыя бомбы падалі за некалькі кіламетраў, калі яны прыбылі ў бамбасховішча, куды лёгка знайшлі дарогу яшчэ сто чалавек. Іншыя сышлі на падземныя станцыі метро, у метро, якое мела большую прапускную здольнасць.
Са столі віселі голыя цыбуліны, падлога была выслана з дошак, скрозь стаялі лаўкі. Нейкая валанцёрская група пакінула коўдры, таму што ноччу стала вельмі холадна і сыра, а дзецям былі нейкія цацкі. Часам праходзілі гадзіны, перш чым прагучаў сігнал, калі люфтвафэ закідвалі іх усю ноч. Алекс зноў падумала пра свайго брата ў яго збітым самалёце, калі яна спяшалася ўніз па лесвіцы ў старых брогах, якія насіла дзесяць гадоў таму, калі была дзяўчынай. Гэта былі самыя трывалыя чаравікі, якія яна мела, і для гэтай мэты яна прынесла іх з дому. Яна сядзела на лаўцы з групай іншых жанчын, у некалькіх з іх на руках былі дзеці. Некалькі з іх няньчылі іх, каб трымаць іх ціхімі.
Большасць мужчын сядзела на драўляных дошках на падлозе. Яна заўважыла некалькі мужчын у форме, якія, відаць, спазняліся ў гасцях у кагосьці, напэўна, да сябровак. Яна заўважыла цёмнавалосага шыракаплечага афіцэра RAF, які стаяў да яе спіной, і не звярнула на яго асаблівай увагі. Было позна, і ўсе былі стомленыя, і заўсёды было пытанне, што застанецца ад дамоў, у якіх яны жылі. Што, калі яны выйшлі са сховішча і знайшлі іх разбуранымі? Гэта была магчымасць, з якой ім даводзілася сутыкацца кожны дзень, перспектыва страціць усё і нават людзей, якіх яны любілі. Гэта прымусіла Алекс на некалькі хвілін засумаваць па Гэмпшыры і па мірным жыцці яе бацькоў.
Яны чулі падзенне бомбаў і адчувалі, як дрыжаць сцены сховішча, і прайшло дзве гадзіны, перш чым нарэшце прагучала ўсё чыста. Люфтвафэ цалкам разгрузілі свой груз і накіраваліся дадому.
Калі яны выйшлі са сховішча, паўсюль гарэлі пажары, і помпавыя брыгады рабілі ўсё магчымае, каб змагацца з полымем. Будынак абрынуўся, і па ўсёй вуліцы было смецце. Аляксей дапамог жанчыне з двума дзецьмі, якая сказала, што яе муж быў на флоце. І калі яна дапамагала аднаму з дзяцей пераступіць праз завалы і ўхілялася ад машыны хуткай дапамогі з зачыненымі фарамі для адключэння святла, цёмнавалосы мужчына ў форме загаварыў з ёй.
- Міс Уікхэм? Спачатку яна не ведала, хто ён такі, а потым пазнала ў ім мужчыну ў цягніку, калі некалькі дзён таму вярнулася з Гэмпшыра, пасля пахавання Ўілі. Ён сказаў, што спадзяецца, што іх шляхі перасякуцца зноў, і цяпер яны гэта зрабілі. Яна падняла вочы, нацягваючы на сябе халат, але не ўспомніла яго прозвішча. Ён быў Рычардам Нечым, але яна не магла ўспомніць чым. Яна была занадта стомленая, каб цяпер шукаць у памяці. Яна павінна была быць на працы праз шэсць гадзін.
«О, прывітанне», - сказала яна, выглядаючы стомленай і расьсеянай, калі маці ўзяла руку свайго дзіцяці, падзякавала Алексу і пайшла. Гэта была доўгая ноч, і цяпер гэта было знаёма.
- Рычард Мантгомеры, - сказаў ён, называючы яе імя. "Ты ў парадку? Дзе ты жывеш? Я правяду цябе назад».
«Дзякуй, жыву ў інтэрнаце па вуліцы. Я буду добра». Былі пажарныя машыны, якія спрабавалі пад'ехаць да месца здарэння, а брыгады разграбалі абломкі будынка, які ўпаў.
«Сённяшні вечар быў дрэнным», — пракаментаваў ён, узяўшы яе за руку, каб падтрымаць яе, калі яна спатыкнулася аб камень. «Я быў у гасцях у сябра і збіраўся вяртацца на базу, калі пачаліся сірэны. Я павінен вярнуцца праз некалькі гадзін». Яна кіўнула і падумала, ці ляцеў ён у гэты дзень на місію. Большасць з іх былі ноччу, калі ім не патрабавалася дзённае святло, каб больш дакладна трапіць у цэль. Ноччу былі дапушчаны некаторыя памылкі.
«З таго часу, як я вярнулася, мы страцілі тры будынкі на гэтай вуліцы», — стомлена сказала яна. «Яны ніколі не адмаўляюцца». Яна адчайна шкадавала людзей, якія страцілі свае дамы або шалёна капаліся ў завалах у пошуках тых, каго любілі і не выбраліся.
Да таго часу яны былі ў яе інтэрнаце, які зноў застаўся цэлым. Гэта не было прыгажосцю, але на дадзены момант гэта быў дом. Ён паглядзеў на яе, калі яны прыйшлі.
"Гэта жудасны час і месца, каб спытаць", - сказаў ён, выбачаючыся. «Але я не ведаю, як з вамі звязацца. Вы не паабедаеце са мной калі-небудзь? Скажам, паслязаўтра?» Яна адчула, як па яе спіне прабеглі дрыжыкі, калі яна зразумела, што калі ён не з'явіцца, гэта будзе азначаць, што яго збілі. Але пакуль усё было так. Вы ніколі не ведалі, хто памрэ сёння ці заўтра, ці застанецца жывы на наступным тыдні, не кажучы ўжо пра год. Ён умольна глядзеў на яе, як быццам гэта было важна для яго, і яна не мела духу адмовіць яму, хоць у яе былі іншыя думкі. Гэта быў не час для яе звязвацца з чалавекам, з працай шпіёнкі, якую яна толькі што пагадзілася ў SOE. А што, калі заўтра ўвечары яе выклікаюць на трэніроўку? Тады яна падняла б яго.
- Я паспрабую, - сказала яна. «Часам мяне выклікаюць на працу ў апошнюю хвіліну або мне даводзіцца працаваць усю ноч». Гэта было няпраўдай, але калі ёй патэлефанавалі з ГП, а яна не з'явілася, ёй патрэбна апраўданне. Яна павінна была б пачаць хлусіць зараз і стаць добрай у гэтым. «Ці можна дзе-небудзь пакінуць вам паведамленне, калі я не змагу?» Ён запісаў лічбу на аркушы паперы і працягнуў ёй. Яна адарвала куток і запісала нумар інтэрната і аддала яму. «Вы можаце пакінуць мне тут паведамленне, калі спатрэбіцца. Дзе сустрэнемся?» Ён даў ёй назву рыбнага рэстарана, у якім яна была. Гэта не было шыкоўна, але было чыста, добрая ежа і ціхае месца для размоў. Было не занадта шматлюдна і не занадта шумна, і яны былі адкрыты на вячэру, нягледзячы на адключэнне святла і нармаванне. Некаторыя рэстараны цяпер былі адкрыты толькі на абед.
"07:00?" — прапанаваў ён.
Яна кіўнула. «Я заканчваю ў шэсць. У гэты дзень я пачынаю а шостай раніцы».
«Не хвалюйся, калі спазнішся, я цябе пачакаю». Ёй хацелася хаця б крыху прыбрацца перад сустрэчай з ім. Яна шкадавала, што ён не прапанаваў ёй выхадны, калі яна паспела б надзець прыстойную сукенку і абцасы. «Да сустрэчы», — сказаў ён, усміхаючыся ёй, і яна ўбачыла, што ў яго добрыя вочы. Гэта яна заўважыла і ў цягніку. Нягледзячы на відавочную моц, шырокія плечы і рост, у ім была нейкая лагоднасць. Ён быў прыгожы, але цяпер гэта здавалася менш важным. Яна махнула рукой, знікаючы ў інтэрнаце, і спадзявалася, што яго місія пройдзе добра. У адваротным выпадку гэта будзе яшчэ адна страта да незлічоных іншых. Яна ўжо ведала столькі людзей, якія загінулі, не толькі яе брата.
Праз некалькі гадзін яна прыйшла на працу і прымусіла сябе не думаць пра Рычарда. Цяпер яна не магла дазволіць сабе ўкладваць у кагосьці шмат эмоцый. Іх жыццё было занадта эфемерным, асабліва яго ў якасці пілота і яе, калі яна пайшла працаваць у SOE.
Цудам у тую ноч не было паветранага налёту, і на наступны дзень яна працавала ў дванаццацігадзінную змену за рулём машыны хуткай дапамогі і ледзь паспела памыць твар, расчасаць валасы і апрануць спадніцу і блузку з чырвоным пінжаком, перш чым сустрэцца Рычард у рыбным рэстаране. Яна выглядала прыгожай і маладой, нягледзячы на паспешлівасць, з якой яна апранулася, і ён быў рады яе бачыць. Увесь яго твар заззяў, калі яна прыйшла. Ён чакаў яе, калі яна прыехала, а гэта значыць, што ён яшчэ жывы і яго не збілі, за што варта было быць удзячным. Ён выглядаў гэтак жа з палёгкай, убачыўшы яе.
«У нашы дні ніколі не ведаеш, хто яшчэ будзе побач з дня ў дзень», - сказаў ён, а потым збянтэжыўся, калі ўспомніў яе брата. «Прабачце, я не павінен быў гэтага казаць».
"Чаму не? Гэта праўда, — проста сказаў Аляксей. «Мне не падабаецца думаць пра гэта такім чынам, але некалькі дзяўчат, з якімі я працую, загінулі ў выніку паветраных налётаў, калі абрыналіся будынкі, і мой брат… немагчыма прадказаць, хто ўсё гэта выжыве. Я бачыў людзей, якія выбіраліся з-пад завалаў і нават не думалі, што выжывуць, як той чалавек, які днямі сказаў мне, што яму восемдзесят пяць. А потым падае бомба, і гіне сто чалавек, у тым ліку жанчыны і дзеці».
«Мая сястра, Джэйн, загінула падчас аднаго з першых паветраных налётаў», — ціха сказаў ён. «Яна была ў брыгадзе помпаў, спрабуючы змагацца з агнём. Яна была настаўніцай, яе любілі вучні. Яна дапамагала пажылой суседцы дабрацца да прытулку, жанчына з цяжкасцю хадзіла. Яны так і не дабраліся, і іх абодвух забілі. Вайна вучыць нас многаму і пра лёс, і пра тое, што нічога не прадбачыш. Я бамбую над Германіяй амаль кожны дзень, і пакуль яшчэ жывы. А яна не».
«Твае бацькі, відаць, спустошаныя», - спачувальна сказала Алекс, думаючы пра сябе, усё яшчэ ў шоку ад смерці Уільяма ўсяго тыдзень таму.
«Абодва мае бацькі памерлі перад вайной. Можа, гэта і добра. Яны разам загінулі ў выніку аварыі. Магчыма, гэта было лепш, чым усё гэта». Было ў ім нешта вельмі сур'ёзнае, і вочы ў яго былі такія пяшчотныя. «Раскажы мне пра сябе да вайны», — сказаў ён, усміхаючыся, і яна засмяялася.
«Расказваць няма пра што. Ціхае жыццё ў Гэмпшыры, занадта ціхае для мяне. Я кожны дзень катаўся на кані. Я люблю паляваць са сваімі братамі. Мы ўсе шалёныя гоншчыкі. Я выйшаў шэсць гадоў таму, і быў сапраўдны Лонданскі сезон, які падаўся мне крыху смешным, хоць частка гэтага была вясёлай. Шмат вечарынак, баляў, сустрэч і прыгожых сукенак, а праз паўгода ўсё скончылася. Мне не ўдалося знайсці мужа, і я не хацела яго, таму я вярнулася ў Гэмпшыр з бацькамі, што стала нейкай палёгкай. Потым пачалася нуда. Акварэль і вышыўка, я люблю кнігі. Пра ўраджай на бацькавай маёмасці я ведаю больш за яго, але і фермерам быць не хачу. Запісаўся добраахвотнікам і пабег у Лондан ледзьве не адразу, як пачалася вайна, і вось ужо амаль год. Мне будзе цяжка вярнуцца ў Гэмпшыр, калі ўсё скончыцца. Мне падабаецца мітусня Лондана і я адчуваю сябе карысным за рулём грузавіка. Я таксама не думаю, што гэта тая кар'ера, але ў мяне няма падрыхтоўкі ні да чаго іншага. Я хацеў паступіць ва ўніверсітэт і вывучаць літаратуру, але бацька не дазволіў мне. Мяне выхоўвалі дома гувернанткі і выхавальнікі, і я заўсёды хацеў пайсці ў звычайную школу».
«Калі ў вас ёсць запал да чытання, вы, напэўна, даведаліся дома больш, чым у школе», — сказаў ён, усміхаючыся ёй. Яго бацька быў фермерам-джэнтльменам, але, пачуўшы пра яе Лонданскі сезон і навучанне ў гувернантак, ён зразумеў, што яна значна пераўзыходзіць яго ў іерархіі брытанскага грамадства, і падазраваў, што яе бацькі не ўхваляць яго. Відавочна, што ў іх былі большыя памкненні да дачкі, якіх яна, здавалася, не падзяляла. Здавалася, яна была вельмі задаволеная тым, што не выйшла замуж, і атрымлівала асалоду ад жыцця ў Лондане, нягледзячы на небяспекі вайны. «Як вы думаеце, вы маглі б застацца ў Лондане пасля?» - спытаў ён, зацікавіўшыся ёю. У яго было адчуванне, што яна наравістая і мае свае ўласныя ідэі, якія не ўключаюць стамленне ў Гэмпшыры, асабліва цяпер, калі яна адчула смак гарадскога жыцця на сваёй скуры. У Лондане было шмат маладых жанчын, падобных на яе, і Рычард моцна падазраваў, што грамадства, якое яны ведалі, зведае некаторыя кардынальныя змены пасля вайны.
«Я, вядома, паспрабую застацца, - сказала яна, - хоць маім бацькам гэта не спадабаецца, і яны будуць змагацца за тое, каб я вярнулася дадому. Яны гатовыя дазволіць мне быць тут для караля і краіны, як частка ваенных намаганняў. Але пасля гэтага яны захочуць, каб я вярнуўся туды, дзе я быў і дзе, на іх думку, я маю месца». Калі яна сказала гэта, ёй прыйшло ў галаву, што яны, вядома, не чакалі, што яна далучыцца да звышсакрэтнага атрада камандас у рамках сваёй валанцёрскай працы і стане шпіёнам.
«Я думаю, што шмат жанчын будзе ў вашым становішчы. Цяпер яны важная частка працоўнай сілы, і яны не захочуць адмаўляцца ад гэтага, калі мужчыны вернуцца дадому. Яны атрымалі некаторую незалежнасць, нават калі ім не плацяць так добра, як мужчынам. Гэта несправядліва, але, па меншай меры, яны выйшлі з кухні ў офісы і на заводы. Гэта вялікі крок для жанчын». Яе здзівіла, наколькі ён ліберальны і сучасны. Яму, відаць, спадабалася ідэя, каб жанчыны працавалі, калі б яны гэтага хацелі.
«Мне трэба было б паступіць ва ўніверсітэт, калі я хачу годную працу», - сказаў Алекс. «Я не думаю, што кіраванне грузавіком пасля вайны будзе для мяне дастаткова складанай задачай», - сказала яна, і ён засмяяўся.
«Я бачу, што так і будзе». Яна была надзвычай яркай маладой жанчынай з тонкім розумам і шэрагам ідэй, якія не ўключалі ў сябе сядзенне ля вогнішча ў Гэмпшыры, займаючыся петы-пойнт і вышываючы. Але яна яшчэ не прыдумала ні свайго далейшага шляху, ні таго, як туды дабрацца. Па-першае, усе яны павінны былі выжыць, што ў дадзены момант было зусім не ўпэўненасцю. Яны былі ўдзячныя за тое, што засталіся жывыя кожны дзень.
Яны гаварылі пра падарожжа, якое яна здзейсніла са сваімі бацькамі, і пра яе візіты ў Нью-Ёрк і Бостан з імі. Яны адправіліся ў Егіпет, у археалагічную азнаямленчую паездку, і пабывалі ў Італіі і Іспаніі. Яна ніколі не была ў Азіі, але думала, што гэта будзе захапляльна.
Жыццё Рычарда да вайны было значна меншым, хоць ён адправіўся ў Кембрыдж пасля васьмі гадоў у школе-інтэрнаце ў Шатландыі, якія, па яго словах, былі падобны на турму. Яго сястра, Джэйн, пайшла ў вельмі добрую школу-інтэрнат для маладых жанчын. Ён быў належным чынам выхаваны і адукаваны, толькі не зусім на такім сацыяльным узроўні, як яе бацькі, што ёй было напляваць, але Рычард быў упэўнены, што яны будуць. Людзі пакалення і паходжання яе бацькоў чакалі, што іх дочкі выйдуць замуж за арыстакратаў, і пажадана за чалавека з тытулам, а не за джэнтльмена-фермера з добрай адукацыяй, без тытула і багацця і з вельмі маленькай фермай. У іх рэальным свеце пасля вайны яму не было чаго прапанаваць ёй, што б яны ўхвалілі. Веданне гэтага не перашкодзіла яму бавіць час з ёй, і вайна дала ім магчымасці сустрэцца і пазнаёміцца, якіх у іншым выпадку не было б. Яму было трыццаць два, на восем гадоў старэйшы за Алекса, што ні для аднаго з іх не здавалася праблемай.
Яны разам цудоўна правялі вечар, а потым ён адвёў яе назад у інтэрнат, і яна падзякавала яму за вячэру. Ён спытаў, ці можа яна зноў паабедаць з ім у суботу, гэта быў яго першы поўны выхадны за месяц, і ў яе таксама быў выхадны. Яны дамовіліся разам пайсці ў Гайд-парк на шпацыр, і ён прапанаваў ёй незнаёмы рэстаран. Для яе гэта гучала цудоўна, пры ўмове, што яны абодва былі жывыя да таго часу, і яго не адправілі з экстранай місіяй, таму яго выхадны павінен быў быць адменены.
Гэтага не адбылося. Ён забраў яе ў інтэрнаце апоўдні ў суботу, і яны спыніліся за рыбай і чыпсамі, якія яны елі, седзячы ў парку. Затым яны пайшлі на доўгую шпацыр, любуючыся садамі і невялікімі павільёнамі, і пакаталіся на лодцы па возеры. Ён быў уражаны тым, наколькі яна добра ведала мастацтва, асабліва французскіх імпрэсіяністаў і мастакоў італьянскага Адраджэння, калі яна казала пра гэта.
«Ты магла б выкладаць гісторыю мастацтваў», — сказаў ён, перапраўляючы яе праз возера.
«Наўрад ці. У мяне няма адукацыі, каб выкладаць. Я ведаю, чаму вучаць вас гувернанткі. Але я нічога не разбіраюся ў навуцы, і я жудасна разбіраюся ў матэматыцы. Я магу выканаць ідэальны вальс і станцаваць кадрыль, не прамахнуўшыся. Мой брат Джэф да вайны працаваў у банку. Ён паступіў ва ўніверсітэт. Я не рабіў».
«Вы, верагодна, ведаеце больш па некаторых прадметах, чым большасць людзей, якія ведалі».
«Бацька маёй французскай гувернанткі выкладаў гісторыю мастацтва ў Сарбоне. Яна навучыла мяне ўсяму французскаму мастацтву. Пра італьянскае мастацтва я даведаўся з кніг».
«Я нічога не разумею ў мастацтве», — ахвотна прызнаўся ён. «Я вывучаў Чосера і брытанскую літаратуру ў Кембрыджы. Гэта не вельмі карысна, калі вы не хочаце вучыць».
«Калі ты навучыўся лятаць?» Яна таксама хацела даведацца пра яго больш.
«Мой бацька быў лётчыкам у Вялікай вайне. Ён браў мяне з сабой у свой самалёт з таго часу, як я быў маленькім хлопчыкам. Я заразіўся ад яго. Я траціў увесь свой час і грошы на палёты самалётаў. Я мяркую, што я мог бы быць камерцыйным пілотам пасля вайны. Я зарабіў грошы, даючы ўрокі пілотаў да вайны, калі скончыў Кембрыдж. Але на гэтым шмат грошай не заробіш. Я не мог утрымліваць сям'ю. Я яшчэ не разумеў, кім хачу стаць, калі вырасту, калі аб'явяць вайну і я пайду ў войска. Так я трапіў у камандзіра эскадрыллі. Я лётаю каля пятнаццаці гадоў. Большасць маіх пілотаў толькі нядаўна навучыліся. У мяне ёсць некалькі гарачых пілотаў, і мне пашанцавала, што яны ёсць, але большасць з іх мокрыя за вушамі, вельмі зялёныя. Я лётаў на авіяшоу за прызавыя. Тое, што я даведаўся, выратавала мне жыццё больш за некалькі разоў з таго часу, як мы пачалі лётаць».
«Мой брат Уільям таксама любіў лятаць. Магчыма, ён не быў такім дасведчаным, як ты, але самалёты былі яго страсцю, - сказала яна сумна. «Я ўсё яшчэ не магу паверыць, што яго няма». Рычард кіўнуў і нічога не сказаў, але дакрануўся да яе рукі, і яна была расчулена гэтым жэстам. Ён быў далікатным чалавекам і добрым чалавекам. Ён паважаў яе лад жыцця і яе абмежаваную адукацыю, якую ён паважаў больш, чым яна. Яна заўсёды адчувала сябе ахвярай грамадства, якое не хоча, каб жанчыны атрымлівалі адукацыю. Яна прагнула ведаў і ўбірала іх, як губка.
«Аднойчы я цябе паднясу ў самалёт, і мы паляцім разам пасля вайны», — прапанаваў ён. Ёй падабалася думаць, што такая магчымасць ёсць, хоць яна і не разлічвала на гэта. Ён хацеў. Яму цяпер было чаго чакаць. Гэта дапамагло супакоіць боль ад страты яго сястры некалькі месяцаў таму. Іх аб'ядноўвала тое, што кожны з іх страціў на вайне брата і сястру.
Іх вячэра была ідэальнай. Ежа была смачнай, а атмасфера - прыветнай, і ён, здавалася, адчуваў сябе там з ёй цалкам спакойна. Ён быў джэнтльменам па нараджэнні і адукацыі, але ў яго не было ні багацця, ні блакітнай крыві ў яго жылах. Ён быў упэўнены, што рана ці позна гэта будзе праблемай, а яна настойвала на тым, што гэта глупства. Ён ведаў лепш, і яго адмахнуліся арыстакратычныя бацькі жанчын, з якімі ён сустракаўся раней. Ён быў рэспектабельны, але не лічыўся вартым сваіх дачок. Алекс не дазваляў яму зацыклівацца на гэтым і адкідваў яго клопаты як смешныя. Да таго ж яны не збіраліся жаніцца. Яны якраз абедалі, нагадала яна яму.