La couleur bleue est celle du ciel et de la grâce,
la couleur des suprêmes énergies divines
Երկնագույնը երկնքի ու երանության,
Աստվածային վերին ներուժի գույնն է
3-4
Аракел Геламеци
Путь откровения
и путь познания
Замечательный миниатюрист Аракел Геламеци жил и творил в конце XVI в. Родом из селения Варзел провинции Геларкуник, расположенной у Геламских гор, близ Геламского озера (ныне озеро Севан), он обучался искусству письма и книжной живописи в духовной школе монастыря Кечарук, у настоятеля обители, вардапета Филлипоса. Не без гордости Аракел сообщает, что происходил из ''великого рода Аргутеци''. *
Сохранилась лишь одна рукопись, написанная и иллюстрированная Аракелом Геламеци в Геларкунике в 1576г. Очень скоро молодой монах переезжает в Каринскую (Эрзерумскую) область, где продолжает свою деятельность по созданию рукописей (возможно он был направлен туда братией кечарукского монастыря). Здесь, близ города Карин, в монастырях св.Георгия селения Двандж, а также в церкви св.Саргиса селения Саладзор была создана большая часть его рукописей. Из 14-ти сохранившихся рукописей Аракела Геламеци, 11 хранятся ныне в Матенадаране. Они охватывают время от 1576 до 1601г. **
* Один из древних и знатных родов средневековой Армении. Аргутяны- Долгорукие были потомками Захаридов и долгое время владели Лорийскими землями (северо - восточная часть Армении). К XVI в., когда жил и творил Аракел Геламеци, они уже утратили свое былое значение, однако потомки их, к числу которых принадлежал и Аракел, часто не без гордости, не упускали случая вспомнить о своем происхождении.
** В Матенадаране хранятся следующие рукописи Аракела Геламеци - N N 2660, 4100,7555, 7633, 7634, 7646, 7669, 7869, 8625, 8931, 10805.
_______________________________
Корхмазян Э.М.
Светильник для тела есть
око. Итак, если око твое будет
чисто, то все тело твое будет
светло;
Мат. 6, 22.
Евангелист Матфей
Евангелие 1588 года, рук. 8931
Ереван, Матенадаран
5-6
Arakel Geghametsi
The Way of Revelation
and the Way of Knowledge
Arakel Geghametsi, a skillful miniature painter, lived and worked at the end of the 16th century. He was born in the village of Varzel of the Gegharkunik province, near the Gegham Mounts and Lake (now Lake Sevan). In the monastic school of Kecharuk his teacher of calligraphy and miniature painting was archimandrite Pilippos, the monastery prior. Arakel is proud to communicate that he is the descendant of the "great family of Argutetsi . *
Only one manuscript was written and illuminated by Arakel Geghametsi in 1576 in Gegharkounik. Very soon the young monk left for the region of Karin (Erzerum) to continue his activities (maybe he was sent there by the congregation of the Kecharuk monastery). Not far from the town of Karin, in the monastery of Saint Gevork of the village of Jvank and the church Saint Sarkis of the village of Saladzor he created the most part of his manuscripts. Among the fourteen preserved manuscripts of Arakel Geghametsi eleven are kept in the Matenadaran. They are spread out over the years 1576 to 1601 . **
* One of the most ancient and famous families of medieval Armenia. Argutians Long Hands were the descendants of the Zakarid dynasty and ruled in Lori (north-eastern Armenia) for a long time. In the 16th century, however, when Arakel Geghametsi was working, they lost their passed glory, but their descendants, and Arakel among them, seized any occasion to remind about their origin.
** Manuscripts of Arakel Geghametsi are kept in the Matenadaran under the following numbers: 2660, 4100, 7555, 7633, 7634, 7646, 7669, 7869, 8625, 8931, 10805.
The light of the body is the
eye: if therefore thine eye be single, thy
whole body shall be full of light.
Mat. 6:22
The Evangelist Mark
Gospel of 1587, Ms. 10805
Yerevan, Matenadaran
7-8
Arakel Guéghamétsi
La voie de la révélation
et la voie de la connaissance
Arakel Guéghamétsi, habile enlumineur, vit et œuvre à la fin du XVIe siècle. Né au village de Varzel de la province de Guégharkounik, non loin des Monts et du Lac de Guégham (actuel Lac Sévan), il s"initie à l"art de la calligraphie et de l"enluminure à l"école monastique de Kétcharuk, chez l"archimandrite Pilippos, prieur du monastère. Il est fier de communiquer qu"il appartient à la " grande famille Argoutétsi ". *
Un seul manuscrit est écrit et illustré par Arakel Guéghamétsi en 1576 au Guégharkounik. Bientôt, le jeune moine part pour la région de Karine (Erzeroum) où il continue son travail (peut-être y est-il envoyé par la congrégation du monastère de Kétcharuk). C"est à proximité de la ville de Karine, dans les monastères Saint Guévork du village de Dvandj et à l"église Saint Sarkis du village de Saladzor qu"il crée la majeure partie de ses manuscrits. Des quatorze manuscrits enluminés par Arakel Guéghamétsi, onze sont actuellement conservés au Maténadaran. Ils s"échelonnent entre les années 1576 et 16012. **
* L"une des maisons princières anciennes et connues de l"Arménie médiévale. Les Argoutides Longues Mains sont les descendants des Zakarides et gouvernent longtemps les terres du Lori (nord-est de l"Arménie). Au XVIe siècle, du vivant d"Arakel Guéghamétsi, ils n"ont plus leur gloire passée, mais leurs descendants, Arakel entre autres, ne perdent pas l"occasion de parler de leur origine.
** Les manuscrits d"Arakel Guéghamétsi sont conservés au Maténadaran sous les numéros : 2660, 4100, 7555, 7633, 7634, 7646, 7669, 7869, 8625, 8931, 10805.
L"œil est la lampe du corps: Si ton
œil est en bon état, tout ton corps sera
éclairé;
Mt.6.22.
L"évangéliste Luc
Evangile de 1601, Ms. 7555
Erevan, Maténadaran
9-10
Առաքել Գեղամեցի
Ուղի հայտության
և ուղի իմացության
Նշանավոր մանրանկարիչ Առաքել Գեղամեցին ապրել և ստեղծագործել է XVI դ.: Ծնվել է Գեղամա լեռների ստորոտում գտնվող Վերզել գյուղում, որ գտնվում էր Գեղամա ծովակի (Սևանա լիճ) մոտ: Գրչության և ծաղկելու արվեստը սովորել է Կեչառիսի Վանքում, վանահայր Փիլիպոս վարդապետից:
Առաքել Գեղամացու ձեռքով, Գեղարքունիքում գրված ու ծաղկված միակ ձեռագիրը, 1576 թ.- ից է:
Շուտով երիտասարդ վանականը տեղափոխվում է Կարին (Էրզրում) շարունակելու ձեռագրական իր գործը (հավանական է, որ նրան ուղարկել են Կեչառիսի իր եղբայր-միաբանները): Այստեղ` Կարին քաղաքի մոտ գտնվող սբ Գևորգ վանքում, ինչպես նաև Սալնո սբ Սարգիս եկեղեցում է ստեղծվել նրա ձեռագրերի մեծագույն մասը:
Առաքել Գեղամեցու մեզ հասած 14 ձեռագրերից 11 ը պահվում են Մատենադարանում£ Դրանք վերաբերում են 1576-1601 թթ.*:
Առաքել Գեղամեցին հպարտությամբ է հիշատակում, որ ինքը ծաում է Արդությանների մեծ տոհմից**:
*Երևանի Մատենադարանում պահվում են Առաքել Գեղամեցու հետևյալ ձեռագրերը. NN 2660, 4100, 7555, 7633, 7634, 7646, 7669, 7869, 8625, 8931, 10805 (համարները ըստ ռուսերեն տեքստի)
**Միջնադարյան Հայաստանի հին ու նշանավոր տոհմերից մեկը` Արդության-Մխարգրձելի-Դոլգորուկիները Զաքարյան իշխանների հետնորդներն էին, որ հիշատակվող ժամանակներում տիրում էր Լոռե երկրին (Հայաստանի հս-արլ. հատված):
16-17 դդ., երբ ապրում ու ստեղծագործում էր Առաքել Գեղամեցին, այդ տոհմն արդեն կորցրել էր իր նախկին նշանակությունը, բայց տոհմի ժառանգները, այդ թվում և Առաքելը, առիթը չէին կորցնում հպարտությամբ նշելու իրենց ծագումը: